Hướng nghiệp cho con, bố mẹ đừng hỏi 'con muốn làm nghề gì'?
Trước đây nhiều phụ huynh thường có thói quen định hướng con với câu hỏi 'làm nghề gì' nhưng câu hỏi phù hợp với hiện tại sẽ là 'con muốn trở thành người như thế nào', 'con muốn đời sống sau này của con sẽ ra sao'?
Đây là chia sẻ của các chuyên gia về vấn đề hướng nghiệp cho con trong tọa đàm “Hướng nghiệp cho con trong thế giới biến động: Kế nghiệp hay lập nghiệp” diễn ra chiều nay (23/5).
Hướng nghiệp cho con là câu chuyện của mỗi gia đình, nhưng việc định hướng cho con thế nào, mức độ can thiệp ra sao, thì không phải phụ huynh nào cũng nắm rõ.
“Nếu tôi thất bại trong nghề mình thích và lựa chọn, ít nhất tôi cũng thích vì sự lựa chọn của mình. Còn nếu tôi thỏa hiệp do tính toán hoặc do ai đó ảnh hưởng đến và sau đó lại thất bại thì đó chính là “double fail” – 2 lần thất bại. Thà đi theo tiếng gọi của trái tim hoặc bản thân và thất bại, việc trả giá cho lựa chọn của mình rất dễ. Nhưng khi anh phải trả giá cho sự lựa chọn của người khác lại khó hơn, liệu bố mẹ có dám chịu trách nhiệm với con hết cuộc đời, bên con mọi lúc khi con thất bại?”, bà Đỗ Thùy Dương, CEO Công ty Hội tụ Nhân tài Talentpool chia sẻ tại tọa đàm.
Các chuyên gia chia sẻ tại tọa đàm. (Ảnh: Olympia school)
Nói về vấn đề hướng nghiệp, bà Dương cũng đặt ra câu hỏi rằng, liệu phụ huynh có thể quyết định thay và theo con cả cuộc đời? Trước đây nhiều phụ huynh thường có thói quen định hướng con với câu hỏi “làm nghề gì” nhưng câu hỏi phù hợp với hiện tại sẽ là “con muốn trở thành người như thế nào”, “con muốn đời sống sau này của con sẽ ra sao”. Làm nghề gì sẽ chỉ là câu hỏi sau đó, chứ không phải vấn đề đầu tiên cần đặt ra khi hướng nghiệp cho con. Khi con trẻ đã mường tượng được một cuộc sống như mong muốn, công việc sẽ là một trong rất nhiều “công cụ” để giúp con có được cuộc sống đó.
Bà Đỗ Thùy Dương cũng cho rằng: “Dù phụ huynh có chuẩn bị cho con kỹ thế nào đi nữa, nhưng nguy cơ con gặp thất bại tạm thời vẫn luôn có. Nhiều phụ huynh thường tự vấn rằng đã chuẩn bị mọi thứ, tại sao con vẫn thất bại, liệu có phải do mình không. Vấn đề phụ huynh cần làm là chuẩn bị cho con một tinh thần sẵn sàng đứng dậy sau những thất bại, thích ứng với sự thay đổi không ngừng của xã hội. Nếu được, các cha mẹ hãy cứ cho con một khoảng thời gian nhất định được phép sai, được điểm kém, được cô giáo mắng, được thất bại, khi đó con sẽ hiểu thất bại là một vấn đề mà con sẽ phải đối mặt trong cuộc sống, con có thể đứng lên và làm được. Điều rất quan trọng là bố mẹ cần khơi gợi niềm tin về chính bản thân mình ở mỗi đứa trẻ”.
Cùng chia sẻ về vấn đề này, theo bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch HĐTV Deloitte Việt Nam, thay đổi trên thế giới đang diễn ra rất nhanh với sự chuyển hóa của khoa học công nghệ, sự bất ổn của thiên nhiên và không chắc chắn về môi trường sống.
Bà Thanh cho rằng, dù chọn nghề nào hay con muốn trở thành ai thì trước hết, các con phải vững vàng trong cuộc sống. Khả năng vững vàng đó phải đến từ niềm tin của con với sự lựa chọn của mình. Chính vì thế, việc hướng nghiệp cũng cần thay đổi.
“Tôi rất thích câu hỏi làm thế nào để ta biết được sự định hướng của mình phù hợp với xu thế thời đại của con thay vì câu hỏi làm thế nào ta biết được sự lựa chọn của con phù hợp với định hướng của mình”. Như vậy con mới chịu trách nhiệm với những điều đó và khai thác khả năng của bản thân. Thế giới ngày nay không nhằm cho bố mẹ định hướng các con. Sự phát triển của con sẽ khiến bố mẹ phải thăm dò xem định hướng của mình có phù hợp với năng lực của các con không”, bà Thanh nói.
Ông Phạm Đình Đoàn, Tiến sĩ Kinh tế, Chủ tịch Hội Đồng Doanh nghiệp gia đình Việt Nam cũng chia sẻ rằng, suy nghĩ của lớp trẻ dù ở phổ thông, đại học hay thậm chí sau khi ra trường vẫn còn có thể chưa chín chắn. Ý thích và suy nghĩ của các con là điều giúp bố mẹ hiểu hơn về con nhưng vẫn cần có cách định hướng phù hợp.
Theo góc nhìn của TS. Phạm Đình Đoàn, sự thành công phụ thuộc nhiều vào năng lực cốt lõi của mỗi cá nhân chứ không chỉ riêng đam mê. Đam mê chỉ là điều kiện đủ để đi đến thành công. Do đó, nếu được bố mẹ hãy cùng con tìm những công việc vừa theo đam mê của con nhưng vẫn phù hợp với định hướng của bố mẹ./.
