Ba triều dựng nước (Ngô - Đinh - Tiền Lê) - (Tập II - Kỳ 11)

Đình Hương Canh (Bình Xuyên, Vĩnh Phúc) thờ Ngô Xương Ngập, Ngô Xương Văn làm thành hoàng làng.

Kỳ 11

Trong buổi thiết triều sau đó của Nam Tấn Vương, triều thần quỳ xuống hành lễ và tung hô:

-Xin chúc mừng hoàng thượng chiến thắng, vạn tuế, vạn vạn tuế.

-Miễn lễ, bình thân.

-Tạ ơn hoàng thượng.

Sự chúc mừng của triều thần làm cho Nam Tấn Vương cảm thấy có ánh hào quang bao bọc và xen lẫn niềm tự hào kiêu ngạo. Vốn là vị vua trẻ thích đánh dẹp và sau sự kiện Chu Thái càng ham mê chinh chiến, dấn thân vào sự nguy hiểm và tạo ra sự nguy hiểm cho bản thân, cho cả triều đình nhà Ngô và cho vận nước.

Một ngày năm 965, Nam Tấn Vương thiết triều. Nhà vua hỏi:

-Ai có bẩm tấu gì không?

Tham chính Đô đốc Phạm Man đứng dậy:

-Thần có tấu.

-Ái khanh nói đi.

-Dạ, bẩm hoàng thượng, tin tức từ thượng nguồn Thao Giang đưa về, có hào trưởng Nguyễn Khoan, còn gọi là Nguyễn Thái Bình hùng cứ vùng Tam Đái, tức là vùng Loan Giang, Phó Đáy Giang, Bạch Hạc Giang, quân số khoảng 2 vạn, tuyên bố không phục tùng triều đình Cổ Loa nữa. Mong hoàng thượng suy xét.

Nam Tấn Vương nói:

-Nguyễn Khoan không trông tấm gương của Chu Thái, phản nghịch triều đình là bị tiêu diệt sao. Ta lại phải nhọc công một chuyến đi Tam Đái rồi.

Đại tướng Đỗ Cảnh Thạc tấu:

-Dạ, bẩm hoàng thượng vừa chinh chiến dẹp giặc Chu Thái khó nhọc về, việc Nguyễn Khoan ở Tam Đái cử một đại tướng đi là được.Nam Tấn Vương nói:

-Đạo làm vua phải lấy uy đức văn võ mà trị nước, nay ta không đi dẹp loạn Nguyễn Khoan sao có thể răn đe được các hào trưởng, buộc họ phải quy thuận triều đình. Ta đã quyết rồi. Ai còn tấu chương gì không?

-Không có, vậy bãi triều.

Hôm sau, Nam Tấn Vương đem 2 vạn quân, 1000 võ sĩ cùng đại thần Lã Tử Bình, Đại tướng Phạm Man hành quân về Tam Đái, Phong Châu. Đúng lúc xuất phát, con ngựa màu nâu của vua chồm hai vó trước lên và kêu thảm thiết, cùng lúc một cơn gió thổi mạnh rồi trời tối sầm lại, ngọn cờ vàng chữ soái gục đổ. Tham chính Đô đốc Phạm Man nói:

-Ngựa kêu thảm thiết, trời đất tối sầm, cờ soái gục đổ là điềm rất xấu trong chiến trận. Mong hoàng thượng dừng xuất quân hoặc là thay chủ soái bằng một đại tướng, hoàng thượng nên ở lại.

Nam Tấn Vương cười ha hả:

-Ha! ha! ngựa đi chiến trận được tung hoành nên mừng rỡ hí vang, gió to cờ buộc không chắc gục đổ có gì là lạ. Nay ta đã lên ngựa rồi mà còn thay chủ soái thì thiên hạ coi ta là đồ nhát gan, ta còn mặt mũi nào đứng trên trần thế.

Nói rồi Nam Tấn Vương cứ hạ lệnh xuất phát.

Khi đến địa phận Yên Lạc, Phong Châu, một bên là núi Một Tai, một bên là núi Biện, lại có đồi đất nổi lên trông như hình con voi đang quỳ, cây cối rậm rạp, địa thế rất hiểm trở và đầy sát khí. Phạm Man nói với Nam Tấn Vương:

-Bẩm hoàng thượng, địa thế ở đây rất hiểm trở, đề phòng có mai phục.

Nam Tấn Vương nói:

- Cho 500 võ sĩ và 5000 quân đi trước, nếu có mai phục thì ta không gặp nguy hiểm, lại từ phía sau xông lên tiếp ứng sẽ đánh tan được quân địch.

Rồi 500 võ sĩ và 5000 quân mở cờ dong trống đi qua hiểm địa trót lọt. Thám mã về báo:

-Dạ bẩm hoàng thượng, phía trước không có mai phục, đội quân tiên phong đã đi qua.

Nam Tấn Vương nói:

-Vậy tiếp tục hành quân.

Nói rồi Nam Tấn Vương thúc quân tiến về vùng núi Một Tai và Biện Sơn. Bỗng nhiên hai bên sườn núi chiêng trống nổi lên và hàng nghìn mũi tên như mưa bắn vào quân Ngô. Ngay loạt tên đầu tiên, một mũi tên đã xuyên qua giáp đâm vào ngực Nam Tấn Vương và nhà vua gục xuống, các tướng phải xúm lại đỡ lên. Phạm Man nhảy lên ngựa của Nam Tấn Vương, nhà vua vẫn đang gục xuống lưng ngựa. Phạm Man một tay cầm kiếm gạt tên, tay kia giật cương ngựa chạy về hướng Cổ Loa, cúi rạp người mà phá vây chạy. Phía sau, Nguyễn Khoan quân không đông nên không dám tràn ra đánh giết, do đó 1,5 vạn quân và 1000 võ sĩ đã chạy thoát. Thì ra Nguyễn Khoan là một tay mưu lược, khi mai phục nhìn thấy quân tiên phong của quân Ngô đi qua nhưng không có cờ chữ Soái, biết là không có Nam Tấn Vương trong đó nên không bắn. Dụ cho Nam Tấn Vương lọt vào trận địa mới tấn công. Và sứ quân ở vùng Tam Đái đã thành công.

Quân Ngô chạy cách chiến trường 5 dặm không thấy quân Nguyễn Khoan truy kích thì dừng lại chữa thương cho Nam Tấn Vương. Phạm Man đặt Nam Tấn Vương xuống, cỡi áo giáp đồng vàng, cỡi chiến bào và rút mũi tên ra. Mũi tên bị áo giáp cản lại không vào sâu nhưng là mũi tên có độc cực mạnh. Thái y của triều đình đi theo bó tay. Nam Tấn Vương tỉnh lại, sai cho gọi đại thần Lã Tử Bình, sai lấy binh phù chủ soái, tổng chỉ huy quân đội của triều Ngô trao cho Bình. Nhà vua nói trong hơi thở gấp:

-Đại tướng Phạm Man và Đại thần Lã Tử Bình hãy cùng các đại thần Phạm Bạch Hổ, Kiều Công Hãn, Dương Cát Lợi, Dương Nhị Kha hãy đưa Ngô Xương Xí lên ngai vàng. Hãy vì triều Ngô, vì bách tính, vì giang sơn xã tắc, hãy trung thành phò tá vua mới, không được hai lòng. Nếu các khanh hai lòng, nhà Ngô sụp đổ, thiên hạ sẽ đại loạn.

Phạm Man, Lã Tử Bình và các tùy tướng quỳ xuống khóc và nói:

-Chúng thần xin theo di chiếu của hoàng thượng.

Họ nói xong thì trái tim của Nam Tấn Vương đã ngừng đập. Đó là ngày mùa hè năm 965, Nam Tấn Vương Ngô Xương Văn thọ 40 tuổi, ở ngôi 15 năm. Triều đình và bách tính, hào kiệt vô cùng xót thương một vị vua nhân hậu, hết lòng vì dân, vì nước, kiên quyết đấu tranh bảo vệ nền thống nhất non sông, kẻ thù không đội trời chung với kẻ bán nước và chia rẽ đất nước. Thi hài của Nam Tấn Vương được đưa về an táng ở Đường Lâm, cùng yên nghỉ với phụ thân là Tiền Ngô Vương và hoàng huynh là Nam Sách Vương. Cái chết của Nam Tấn Vương mở đầu cho cục diện đại loạn của Nước Việt: Loạn 12 sứ quân.

CVL

PGS TS Cao Văn Liên