Bà Rịa - Vũng Tàu: Người dân 6 năm 'kêu cứu', tỉnh chỉ đạo nhưng cấp dưới lặng im?

Những lá đơn không nghỉ

Như Báo Pháp luật Việt Nam - Pháp luật Plus đã có loạt bài phản ánh liên quan tới việc UBND TP Vũng Tàu bị tố “thi gan”, không thi hành bản án phúc thẩm đã có hiệu lực pháp luật. Sau hơn 6 năm đấu tranh kiên trì của bà Trần Thị Hương (Phường 3, TP Vũng Tàu) cũng như sự vào cuộc của báo chí, UBND TP Vũng Tàu cũng đã “chịu” thi hành án.

Tuy nhiên, việc giải quyết bồi thường tiếp tục vấp phải sự phản đối “kịch liệt” của bà Hương vì cho rằng chính sách áp dụng không thỏa đáng, không đúng quy định của pháp luật nên bà Hương đã khởi kiện UBND TP Vũng Tàu ra Tòa.

Song song với việc khởi kiện, bà Hương cũng tiếp tục đồng loạt gửi đơn đến nhiều cơ quan chức năng từ Trung ương tới địa phương nhằm đòi lại công bằng cho mình, đồng thời đề nghị xử lý các cá nhân, đơn vị sai phạm trong vụ việc.

Bà Trần Thị Hương trao đổi với phóng viên.

Sau thời gian đấu tranh mỏi mòn, lá đơn lần này đã là đơn kiến nghị lần 5, bà Hương yêu cầu các cấp chính quyền thanh kiểm tra, xem xét lại toàn bộ pháp lý, quy trình giao đất cho Công ty TNHH Vui chơi Giải trí Thái Dương (trụ sở tỉnh Lạng Sơn, pháp nhân công ty Trung Quốc – sau này tách ra và chuyển giao cho Công ty TNHH Vui chơi Giải trí Thái Dương Vũng Tàu làm chủ đầu tư) thực hiện dự án Trung tâm thương mại (TTTM) Thái Dương.

Bên cạnh đó, bà Hương cũng có đơn tố cáo lần 2 đối với những cá nhân lãnh đạo Thành ủy, UBND TP Vũng Tàu về hành vi vi phạm pháp luật trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ; Kiến nghị xử lý những cá nhân, đơn vị có liên quan trong vụ việc.

Theo đó, bà Hương cho rằng hai bản án phúc thẩm của TAND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (BR-VT) tuyên năm 2013, đã có hiệu lực pháp luật để thực thi nhưng chính quyền TP Vũng Tàu cố tình lách luật, ban hành nhiều văn bản trái pháp luật, chỉ đạo và chỉnh sửa hồ sơ gốc nhằm trốn tránh việc thi hành án.

Đã nhiều lần bà Hương gửi đơn kiến nghị, tố cáo đến Trung ương và địa phương về vụ việc.

Cụ thể, theo bà Hương và hồ sơ thể hiện, các cơ quan chức năng của tỉnh BR-VT đã có rất nhiều công văn (8 công văn) của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Ban Pháp chế - HĐND tỉnh chỉ đạo UBND TP Vũng Tàu phải nghiêm túc thực hiện bản án có hiệu lực pháp luật.

Thế nhưng, thay vì nghiêm túc thực hiện theo chỉ đạo thì UBND TP Vũng Tàu liên tiếp ra các văn bản chỉ đạo “đá bóng trách nhiệm” và có những nhân định, “phán quyết” thiếu tôn trọng, cho rằng bản án khiên cưỡng (như Pháp luật Plus đã phản ánh).

Để cho đến tận tháng 9/2019 (tức hơn 6 năm sau), UBND TP Vũng Tàu mới chấp hành các chỉ đạo của cơ quan cấp trên, thi hành bản án, chấp nhận đền bù về đất cho bà Hương.

Nêu quan điểm về vụ việc này, Thạc sĩ – Luật sư Phan Mạnh Thăng (Đoàn Luật sư TP HCM) cho rằng: "Hành vi không thực hiện chỉ đạo từ cấp trên của Chủ tịch UBND TP Vũng Tàu đã có dấu hiệu vi phạm quy định tại khoản 2 Điều 9 Nghị định số 34/2011/NĐ-CP quy định xử lý kỷ luật viên chức; khoản 7 Điều 6 và điểm c khoản 1 Điều 16 Quy định 102-QĐ/TW của BCH Trung ương quy định xử lý kỷ luật Đảng viên vi phạm.

Không những không thực hiện các văn bản chỉ đạo của cấp trên, UBND TP Vũng Tàu còn liên tục ban hành các công văn đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) xem xét điều chỉnh tên chủ sử dụng đất do bà Trần Thị Hương đăng ký sử dụng thành “UBND Phường 3”.

Theo bà Hương, việc chỉnh lý sổ mục kê, sổ địa chính này nhằm tránh trách nhiệm bồi thường đất cho dân. Chính vì lẽ đó nên tại Công văn số 3607/UBND-TNMT có nêu: “Hiện nay, việc cho đăng ký đối với 5 hộ (trong đó có hộ bà Hương và hộ bà Miều) đã được Sở TNMT điều chỉnh thành UBND Phường 3 đăng ký sử dụng, nên theo quy định thì hộ bà Hương và hộ bà Miều không thuộc trường hợp sử dụng đất có giấy tờ theo quy định tại Điều 100 Luật Đất đai năm 2013; đất do UBND Phường 3 đăng ký sử dụng”.

Theo Luật sư Thăng, toàn bộ hành vi nêu trên của lãnh đạo UBND TP Vũng Tàu và Sở TNMT đã có cơ sở để xem xét cấu thành hành vi vi phạm Điều 230 Bộ luật Hình sự 2015 về tội vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và Điều 134 Nghị định 34/2016/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Ngoài ra, trong đơn bà Hương cũng đề cập tới trách nhiệm liên quan của Thành ủy TP Vũng Tàu. Theo đó, Thành ủy TP Vũng Tàu đã can thiệp vào công việc của chính quyền mà cụ thể là việc thi hành án của UBND TP Vũng Tàu. Khi cơ quan này liên tục ra các văn bản có nội dung như: “Bản án đã tuyên không có cơ sở pháp lý vững chắc”; “Hệ lụy khi thực hiện hai bản án trên là vô cùng lớn”…

Đồng thời, Thành ủy còn chỉ đạo UBND TP Vũng Tàu: “Chỉ đạo Sở, ngành liên quan phối hợp cùng các cơ quan chuyên môn UBND TP Vũng Tàu thống nhất hủy kết quả đăng ký ruộng đất đối với 05 hộ dân (trong số 21 hộ dân được giao kiot) đúng trình tự, thủ tục, thẩm quyền quy định. Lý do: UBND Phường 3 đã cho thực hiện đăng ký đất và vào sổ mục kê ruộng đất không đúng quy định, trái pháp luật”.

Đặc biệt, ngày 9/11/2015, Thành ủy TP Vũng Tàu có Thông báo số 57-TB/TU Kết luận buổi tiếp xúc bà Hương, có sự tham dự của ông Mai Ngọc Thuận – Bí thư Thành ủy và ông Nguyễn Lập - Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Vũng Tàu cùng đại diện lãnh đạo các cơ quan: Ủy ban Kiểm tra Thành ủy, Phòng TN-MT, Thanh tra Thành phố, Trung tâm Phát triển quỹ đất, UBND Phường 3, Ban Tiếp công dân TP.

Sau khi nghe ý kiến của công dân và trên cơ sở ý kiến của các thành viên dự họp, Thường trực Thành ủy và UBND TP đã thống nhất ý kiến kết luận: “Giao UBND Thành phố: Chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Trung tâm Phát triển quỹ đất Thành phố, Phòng Tư pháp, UBND Phường 3 và các cơ quan liên quan, rà soát toàn bộ các vấn đề pháp lý chưa rõ ràng, còn thiếu căn cứ đối với hai bản án nêu trên,…”.

Thạc sĩ – Luật sư Phan Mạnh Thăng (Đoàn Luật sư TP HCM) nêu quan điểm về vụ việc.

Theo Luật sư Phan Mạnh Thăng, toàn bộ những hành vi trên đã vi phạm điểm m khoản 3 Điều 16 và điểm b khoản 3 Điều 21 Quy định số 102-QĐ/TW của BCH Trung ương về xử lý kỷ luật Đảng viên vi phạm.

Doanh nghiệp được "ưu ái", đặc cách

Trái ngược với bị tố o ép dân, “thi gan” với bản án, chống lệnh cấp trên thì dự án TTTM Thái Dương lại được chính quyền ủng hộ và ưu ái, nhưng đã “đắp chiếu” hơn chục năm qua.

Theo hồ sơ thể hiện, Chủ đầu tư dự án là Công ty TNHH Vui chơi giải trí và Du lịch Thái Dương có trụ sở chính tại cửa khẩu Tân Thanh, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn, Tổng Giám đốc là ông Zeng Fan Wu, Quốc tịch Trung Quốc. Nay, tách thành Công ty TNHH Vui chơi giải trí và Du lịch Thái Dương – Vũng Tàu làm chủ đầu tư.

Theo bà Hương, chiếu theo Luật Đất đai thì dự án TTTM Thái Dương không phải nhằm phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng mà chỉ đơn giản là doanh nghiệp đầu tư dự án tìm kiếm lợi nhuận.

Hơn nữa, tại thời điểm thay đổi công năng dự án từ xây dựng Trung tâm mua sắm vui chơi giải trí sang xây dựng khu phức hợp thương mại, căn hộ để bán thì càng không thuộc trường hợp vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Một số văn bản liên quan việc thu hồi đất từ năm 2006 để giao cho Công ty Thái Dương thực hiện dự án TTTM Thái Dương.

Theo bà Hương, đối với dự án kinh doanh thương mại vì mục đích lợi nhuận thì tiền đất phải do doanh nghiệp và người dân thỏa thuận, không thể cưỡng chế bằng biện pháp hành chính. Và, giá đất bồi thường phải được trả cho người dân dựa trên giá cụ thể tại thời điểm ra quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

“Nhà nước thu hồi đất của tôi, đền bù 4.278.000đ/m2 nhưng doanh nghiệp sau này sẽ xây 36 tầng với 774 căn hộ và bán cho người khác mấy chục triệu đồng/m2. Vậy số tiền chênh lệch này có phục vụ lợi ích công cộng hay không? Công ty Thái Dương là thế nào mà chính quyền UBND TP Vũng Tàu và UNBD tỉnh BR-VT lại ưu ái đến vậy?”, bà Hương bức xúc.

Ngoài sự “ưu ái” về thay đổi công năng theo nguyện vọng doanh nghiệp thì việc lập thủ tục cho thuê đất làm dự án TTTM Thái Dương trước đây cũng được “đặc cách” tương tự, khi giao đất nhưng chưa xem xét đến hình thức đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định tại Quyết định số 216/2005/QĐ-TTg ngày 31/8/2005 của Thủ tướng Chính phủ và Quy định tại Điều 58 Luật Đất đai 2003 và Điều 61, 62 Nghị định 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ.

Đặc biệt, tính tới thời điểm hiện tại, Công ty Thái Dương cũng chỉ nộp cho ngân sách Nhà nước 2,5 tỷ đồng nhưng đã giữ 12.862,7m2 “đất vàng” - đối diện chợ Vũng Tàu suốt hơn chục năm qua nhưng lại “đắp chiếu”, nguy cơ gây thất thoát và lãng phí tài sản Nhà nước là rất lớn, khiến dư luận vô cùng bức xúc. Câu hỏi được đặt ra, rốt cuộc năng lực thực sự của doanh nghiệp này ra sao mà lại được “ưu ái”, “đặc cách” đến vậy?

Liên quan những nội dung mà phóng viên đề nghị xác minh thông tin về vụ việc bà Hương tố cáo và những khuất tất của dự án TTTM Thái Dương, UBND tỉnh BR-VT đã có văn bản chỉ đạo, giao cho Sở TNMT chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng, UBND TP Vũng Tàu và các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức rà soát thông tin phản ánh, làm việc và cung cấp thông tin cho Báo Pháp luật Việt Nam - Pháp luật Plus theo quy định, báo cáo UBND tỉnh trong tháng 10/2019.

Chỉ đạo của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là vậy, thế nhưng đến nay chúng tôi vẫn chưa nhận được bất kỳ thông tin phản hồi nào từ các đơn vị trên.

Kiến Dân - Nguyễn Trang