Ba Lan quyết đổ lỗi Nga vụ tai nạn cố Tổng thống

Hôm 16/9, phát ngôn viên của Văn phòng Tổng công tố Ba Lan Ewa Bialik cho biết, các nhà điều tra đã “đệ đơn lên tòa án quận của vùng Warsaw-Mokotow với đề nghị bắt giữ tạm thời” 3 đối tượng.

Ông Vladimir Putin khi là Thủ tướng Nga tới hiện trường vụ tai nạn máy bay chở cố Tổng thống Ba Lan.

Đây là 3 kiểm soát viên không lưu tại sân bay Smolensk -Severny của Nga với cáo buộc cố tình gây ra vụ tai nạn khiến Tổng thống Lech Kaczynski thiệt mạng năm 2010.

“Các cáo buộc nhằm vào các kiểm soát viên không lưu liên quan đến việc cố ý dẫn đến tai nạn rơi máy bay khiến nhiều người thiệt mạng” - bà Ewa Bialik nói.

Các cáo buộc hiện tại đối với các kiểm soát viên không lưu Nga dựa trên tuyên bố của các nhà điều tra Ba Lan từ năm 2018. Dấu vết của chất nổ cũng được tìm thấy trong đống đổ nát của máy bay. Tuy nhiên, trong cuộc điều tra ban đầu, mẫu xác máy bay và các mẫu đất thu thập vào thời điểm đó không có dấu vết nào như vậy.

Chiếc máy bay Tupolev-154M của Không quân Ba Lan bị rơi vào sáng ngày 10/4/2010 khi đang cố hạ cánh xuống sân bay Bắc Smolensk, làm 8 phi hành đoàn và 88 hành khách, trong đó có Tổng thống Lech Kaczynski, thiệt mạng. Các cuộc điều tra ban đầu của các quan chức Ba Lan và Nga không thấy máy bay trục trặc kỹ thuật và cho rằng lỗi do phi công.

Đây được cho là vấn đề căng thẳng nghiêm trọng trong quan hệ giữa Nga và Ba Lan.

Hồi tháng 4 vừa qua, nhân dịp tròn 10 năm xảy ra vụ tai nạn hàng không khủng khiếp này, Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki cho biết ông có kế hoạch thăm Nga. Tuy nhiên, ngày 3/4, Đại sứ quán Ba Lan ở Moscow thông báo cho phía nhà nước Nga biết rằng chuyến thăm của phái đoàn Thủ tướng Ba Lan tới Smolensk bị hủy do đại dịch Covid-19.

Nhưng Chánh Văn phòng Thủ tướng Ba Lan lại cho rằng lý do chuyến thăm bị hủy là do Nga "không cung cấp câu trả lời bằng văn bản đối với các kế hoạch hậu cần được Ba Lan nêu ra cho chuyến thăm", khiến Warsaw hoang mang.

Sau đó, Bộ Ngoại giao Nga đã chỉ trích những bình luận cho rằng Moscow thiếu hợp tác khiến chuyến thăm của phái đoàn đoàn Ba Lan tới Smolensk và Katyn bị hủy bỏ.

Theo Bộ Ngoại giao Nga, bình luận của Chánh văn phòng Thủ tướng Ba Lan về "sự kiện nhân đạo mang màu sắc chính trị" này là một sự khiêu khích, nhằm làm gia tăng sự hiềm khích giữa Warsaw với Moscow.

Theo lời các quan chức ngoại giao Nga, chính quyền Warsaw cũng đã tuyên bố hài lòng với mức độ hợp tác của phía Nga.

Các chuyên gia của Ủy ban Hàng không Liên bang Nga (IAC) kết luận rằng vụ tai nạn xảy ra là kết quả của hành động của phi hành đoàn, người đã đưa ra quyết định sai lầm khi hạ cánh trong điều kiện thời tiết khó khăn và chịu áp lực tâm lý.

Hiện trường vụ tai nạn của cố Tổng thống Lech Kaczynski

Ủy ban điều tra của chính phủ Ba Lan khi đó cũng liệt kê sai lầm của phi hành đoàn trong số các nguyên nhân vụ tai nạn, như phi công đã bỏ qua các tín hiệu TAWS - hệ thống cảnh báo và nhận biết địa hình - để ngăn chặn tác động vô ý với mặt đất.

Tuy nhiên, đảng Luật pháp và Công lý Ba Lan do Jaroslaw Kaczynski, anh em sinh đôi của Tổng thống Lech Kaczynski, đã phản bác những kết luận đó và năm 2015 đã hành lập một ủy ban điều tra về thảm họa.

Từ đó cho đến nay - suốt thời gian đảng Luật pháp và Công lý nắm quyền tại Ba Lan - Warsaw đã "chính trị hóa thảm họa hàng không" tại Smolenk, biến sự kiện bi thảm này thành vết đen trong quan hệ Nga-Ba Lan.

Hồi tháng 11/2016, Ba Lan đã quyết định khai quật mộ của cố tổng thống Ba Lan Lech Kaczynski cùng phu nhân để hỗ trợ điều tra vụ tai nạn.

Hải Lâm