Anh sẽ đòi Nga dẫn độ 2 nghi can đầu độc cựu điệp viên phản quốc

Cha con điệp viên Nga phản quốc Skripal - Ảnh: Reuters

Tờ báo Anh dẫn các nguồn tin từ Quốc hội Anh và cơ quan an ninh nói Viện Công tố hoàng gia đã chuẩn bị xong trát dẫn độ, sẵn sàng gởi đến Moscow. Một nguồn tin an ninh nói vụ đầu độc cha con Skripal là do GRU yêu cầu, chứ không phải từ Cơ quan an ninh liên bang Nga (FSB).

Dĩ nhiên trát đòi dẫn độ sẽ lại gây tranh cãi ngoại giao giữa Anh với Nga. Moscow chắc chắn sẽ bác yêu sách này, và có thể lại gây ra những cuộc trục xuất ngoại giao “ăn miếng trả miếng”. Vụ đầu độc cha con Skrpal đã gây ra chuyện Mỹ-Anh và Nga trục xuất các nhà ngoại giao của nhau.

Quốc hội Anh cũng sẽ tranh cãi giữa những người muốn cứng rắn với Nga gồm Cố vấn an ninh quốc gia Anh Mark Sedwill với những người cho rằng việc đòi dẫn độ chỉ là một động thái chính trị vô ích.

Lọ nước hoa chứa chất độc làm chết 1 người, 3 người sống sót

Quan hệ Anh-Nga rớt xuống mức thấp nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh, sau vụ đầu độc cựu đại tá GRU Skripal và Yulia con gái ông hồi tháng 3 bằng chất độc thần kinh cấp quân dụng Novichok do quân đội Liên Xô sản xuất những năm 1970-1980.

Skripal từng là điệp viên hai mang của Anh, tố giác hàng chục điệp viên Nga cho Cục Tình báo ước ngoài MI6 của Anh. Ông là một trong nhóm các điệp viên bị Nga bắt và được trao đổi với điệp viên Nga bị Mỹ bắt hồi năm 2010.

Ngày 4.3 ở Salisbury, cha con Skripal và Yulia - con gái ông - được tìm thấy trên băng ghế một siêu thị, sau khi bị đầu độc Novichok. Họ hôn mê nhiều tuần nhưng sau đó họ hồi phục nhờ được chăm sóc đặc biệt, và đã được chính phủ Anh đưa hai cha con đến một địa điểm bí mật để bảo vệ tính mạng họ. Một cảnh sát Anh cũng bị tổn thương vì Novichok khi đến gặp cha con Skripal hồi tháng 3.

Đến ngày 30.6, ông Charlie Rowley và bạn gái Dawn Sturgess (người Anh) cũng nhiễm Novichok không xa nơi xảy ra vụ đầu độc cha con Skripal.

Ngày 20.7, ông Rowley, 45 tuổi, được xuất viện, nhưng bà Sturgess, 44 tuổi, qua đời ngày 8.7 và được xếp vào diện bị giết. Cảnh sát nói nguồn Novichok giết chết bà là một chai nhỏ tìm thấy trong nhà của ông Rowley, và đã tìm thấy hơn 400 món vật trong cuộc điều tra.

Cảnh sát và cơ quan tình báo Anh cho rằng chất độc Novichok là từ một lọ nước hoa xịt hoặc bôi lên cửa nhà Skripal.

Cảnh sát đang điều tra theo hướng chai nước hoa được ném đâu đó ở Salisbury, rồi ông Rowley lượm được và cho bạn gái Sturgess, người có thể đã nhiễm độc nhiều hơn, do có thể bà bôi chất độc này lên cổ tay và xịt nó vào thân thể bà.

Tổ chức cấm vũ khí hóa học (OPCW, ở The Hague, Hà Lan) hồi tháng 8 cử nhân viên qua Anh để lấy mẫu vật từ sự vụ liên quan ông Sturgess và bà Rowley. Nhưng ngày 7.8, người phát ngôn từ chối xác nhận mẫu Novichok từ cùng một chai nước.

Cảnh sát Anh điều tra nghi án Nga đầu độc cha con Skripal - Ảnh: AP

Anh đừng mong Tổng thống Putin sẽ đồng ý cho dẫn độ công dân Nga

Anh đã tố cáo Nga chủ mưu vụ đầu độc cha con Skripal, nhưng Nga phủ nhận, tiến hành chiến dịch chống cáo buộc, cho rằng Anh giam cha con Skripal trái phép, không cho lãnh sự quán Nga tiếp xúc để giúp đỡ họ.

Việc Anh đòi Nga cho dẫn độ 2 nghi can tiếp sau việc hàng trăm cảnh sát và tình báo Anh ráo riết điều tra nhiều tháng qua, tổng hợp được các hoạt động của 2 người Nga từ lúc nhập cảnh vào Anh cho đến khi xuất cảnh.

Nhưng bất kỳ yêu cầu nào cũng sẽ vấp phải phản ứng giận dữ của Nga, vốn còn tố tình báo Anh bày ra vụ đầu độc cha con Skripal để kích hoạt nỗi sợ Nga.

Sau cuộc gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump ở thủ đô Helsinki của Phần Lan hôm 16.7, Tổng thống Vladimir Putin tố cáo Anh vu oan cho Nga.

Sau cuộc gặp ông Trump, ông Putin trả lời phỏng vấn của kênh Fox News, nói London không trưng được chứng cứ nào: “Chúng tôi sẵn sàng nhận tài liệu chứng cứ nhưng không ai giao nó cho chúng tôi. Tương tự là không có chứng cứ cho cáo buộc can thiệp bầu cử ở Mỹ”, ám chỉ sự cáo buộc Nga can thiệp cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016 mà ông Trump thắng cử.

Ông Putin nói cáo buộc này “quá kỳ quái”. Ông hỏi ngược: “Quý vị thật sự tin ai đó từ lãnh thổ Nga có thể tác động đến Mỹ và gieo tầm ảnh hưởng lên sự lựa chọn của hàng triệu người Mỹ à?”.

Ông Putin từng phàn nàn chuyện Anh bác yêu cầu dẫn độ một số nhà chống đối ông, ví dụ đại gia quá cố Boris Berezovsky.

Ông Putin cũng từng bác một yêu cầu dẫn độ của Anh, đối với 2 người Nga bị nghi đứng sau vụ ám sát bằng chất độc Pololinium để giết dần cựu điệp viên FSB Alexander Litvinenko ở London hồi năm 2006. Litvinenko từng trốn khỏi Nga năm 2000, trở thành một người luôn chỉ trích ông Putin khi sống lưu vong ở Anh.

Tháng 5.2007, Bộ Ngoại giao Anh chính thức đề nghị Nga cho dẫn độ nghi can chính đầu độc Litvinenko là Andrei Lugovoi (nay là một nghị sĩ Nga) nhưng Moscow từ chối và Anh liền trục xuất 4 nhà ngoại giao Nga để phản ứng.

Năm 2012, Anh lại đề nghị Nga dẫn độ Dmitry Kovtun, một người liên quan vụ đầu độc Litvinenko, và Nga lại bác. Năm 2016, cuộc điều tra của Anh kết luận Lugovoi và Kovtun giết Litvinenko, nhưng hai ông phủ nhận rằng không hề dính líu.

Nghị sĩ Lugovoi và điệp viên FSB đào ngũ Litvinenko (ảnh nhỏ) - Ảnh: The Australian

Bích Ngọc (theo Guardian)