Anh chĩa mũi dùi vào Facebook

Cố tình vi phạm luật

Ủy ban Thể thao, truyền thông, văn hóa và số hóa (CMSCOM) thuộc Hạ viện Anh lo ngại Facebook không đủ khả năng hoặc không sẵn sàng ngăn chặn tin giả. Ảnh: information-age.com

Hãng tin CNN cho biết hôm 18-2, Ủy ban Thể thao, truyền thông, văn hóa và số hóa (CMSCOM) thuộc Hạ viện Anh công bố báo cáo cuối cùng về “Xuyên tạc thông tin và tin giả”. Báo cáo, dài hơn 100 trang, được đưa ra sau cuộc điều tra dài 18 tháng của CMSCOM nhằm vào Facebook và các thực hành bảo vệ dữ liệu cá nhân của công ty này. Bản báo cáo được thực hiện dựa trên 170 bản khai văn bản và lời khai của 73 nhân chứng, những người được hỏi hơn 4.350 câu hỏi.

Báo cáo cho biết các email nội bộ của Facebook, bao gồm các nội dung trao đổi giữa Mark Zuckerberg và các lãnh đạo cấp cao Facebook, cho thấy công ty mạng xã hội hội này “cố tình” vi phạm luật bảo vệ dữ liệu cá nhân lẫn luật cạnh tranh. CMSCOM thu thập các email này từ công ty phát triển phầm mềm Six4Three (Mỹ) đang kiện Facebook vi phạm luật cạnh tranh khi ngăn chặn công ty này tiếp cận dữ liệu từ Facebook.

Theo CMSCOM, nội dung các email cho thấy Facebook sẵn sàng phớt lờ các quy định bảo vệ quyền riêng tư của người dùng do công ty đặt ra để chuyển dữ liệu cho các nhà phát triển ứng dụng sẳn sàng bỏ tiền mua quảng cáo trên Facebook. Các email cho thấy công ty mạng xã hội lớn nhất thế giới có thể “bỏ đói” dữ liệu cho một số nhà phát triển ứng dụng mà Facebook xem là đối thủ cạnh tranh và buộc họ phải đóng cửa.

Báo cáo có đoạn: “Các công ty như Facebook thực thi quyền lực thị trường to lớn có thể giúp họ kiếm tiền bằng cách o ép các công ty công nghệ nhỏ hơn và các nhà phát triển ứng dụng vốn dựa vào nền tảng Facebook để tiếp cận các khách hàng của họ”.

Các nghị sĩ thành viên của CMSCOM đặc biệt tỏ ra lo ngại trước nghi án các nhân viên tình báo Nga sử dụng Facebook và các nền tảng mạng xã hội khác để lan truyền tin giả trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào năm 2016 và cuộc trưng cầu dân ý về việc Anh rời EU vào cùng năm.

Báo cáo cho rằng các quản lý cấp cao của Facebook biết về việc công ty phân tích dữ liệu Cambridge Analytica (Anh) thu thập và sử dụng trái phép dữ liệu của hàng chục triệu người dùng Facebook trước khi vụ việc bị phát hiện.

Cambridge Analytica bị cáo buộc sử dụng các dữ liệu này để quảng bá chính trị có lợi cho Donald Trump khi ông đang vận động tranh cử vào năm 2015 và năm 2016 cũng như chiến dịch vận động Anh rời khỏi Liên minh châu Âu vào năm 2016.

Báo cáo của CMSCOM có đoạn: “Giữa vô số những bài đăng lành mạnh về những khoảnh khắc đi du lịch và các sự kiện kỷ niệm, một số thế lực ác hiểm sử dụng Facebook để đe dọa và quấy rối người khác, đăng hình ảnh khiêu dâm trái phép, gieo rắc những phát ngôn gây thù hận và nội dung tuyên truyền đủ loại cũng như tác động đến các cuộc bầu cử và tiến trình dân chủ. Facebook và các công ty mạng xã hội khác không thể hoặc không sẵn sàng ngăn chặn phần lớn các nội dung này”.

Ông Damian Collin, Chủ tịch CMSCOM, cảnh báo nền dân chủ đang gặp nguy vì các thông tin xuyên tạc và các quảng cáo “đen tối” được cá nhân hóa từ các nguồn không xác định không ngừng nhắm đến người dân mỗi ngày thông qua các nền tảng xã hội.

CMSCOM cũng chỉ trích Giám đốc điều hành Facebook Mark Zuckerberg trốn tránh trách nhiệm. Báo cáo của CMSCOM nói: “Bằng cách không chịu xuất hiện trước CMSCOM và không trả lời bất cứ lời mời nào của chúng tôi, Mark Zuckerberg đã thể hiện sự khinh thường đối với Quốc hội Anh. Ngay cả khi Mark Zuckerberg không cho rằng ông ta có trách nhiệm giải trình trước Quốc hội Anh, ông ấy phải có trách nhiệm giải trình trước hàng tỉ người dùng Facebook trên thế giới”.

Đề xuất quản lý Facebook

Báo cáo của CMSCOM kêu gọi xử phạt nặng các công ty mạng xã hội không tuân thủ các cam kết chống các nội dung bất hợp pháp và độc hại.

Báo cáo nói rằng: “Các công ty mạng xã hội không thể trốn tránh trách nhiệm bằng tuyên bố họ chỉ là ‘một nền tảng’ và cho rằng họ không có trách nhiệm quản lý nội dung trên các nền tảng của họ”.

Báo cáo nhấn mạnh: “Các công ty như Facebook không nên được phép hành xử như "những thành viên băng đảng tội phạm” trên thế giới trực tuyến và tự xem mình đứng trên và ngoài vòng pháp luật”.

Báo cáo nói rằng không nên cho phép Facebook tự quản lý và đã đến lúc chính phủ Anh phải xắn tay để quản lý nền tảng mạng xã hội này.

Báo cáo đưa ra một vài khuyến nghị về cách chống tin giả và xuyên tạc thông tin cho các nền mảng mạng xã hội, chẳng hạn yêu cầu họ phải tuân thủ một bộ quy tắc đạo đức, trong đó cam kết chống nội dung độc hại; thiết lập một cơ quan quản lý độc lập ở Anh để giám sát các công ty mạng xã hội và có quyền tiến hành các vụ kiện chống lại họ nếu phạt hiện ra các vi phạm bộ quy tắc đạo đức; các công ty kiểm toán của Anh phải kiểm toán toàn diện thị trường quảng cáo trên mạng xã hội...

CMSCOM yêu cầu chính phủ Anh cải cách một số luật liên quan đến quảng cáo chính trị và điều tra sâu hơn về các tác động nước ngoài trong các cuộc vận động tranh cử ở Anh.

Phản ứng trước báo cáo trên, Facebook khẳng định không vi phạm luật bảo vệ dữ liệu cá nhân hay luật cạnh tranh.

Ông Karim Palant, Giám đốc chính sách công của Facebook tại Anh, ra tuyến bố nhấn mạnh Facebook ủng hộ luật bảo vệ quyền riêng tư hiệu quả và cũng sẵn sàng chấp nhận các quy định quản lý liên quan. Ông nói Facebook chia sẻ những lo ngại của CMSCOM về tin giả và tính liêm chính của các cuộc bầu cử. Ông cho rằng Facebook đã đóng góp lớn cho cuộc điều tra của CMSCOM qua việc trả lời hơn 700 câu hỏi. Ông cũng nhấn mạnh đến những thay đổi quan trọng đối với các tiêu chuẩn quảng cáo chính trị mà Facebook đã thực hiện trong thời gian qua.

Tuần trước, tờ Washington Post cho biết Facebook và các quan chức ở Ủy ban Thương mại liên bang Mỹ (FTC) đang đàm phàn một thỏa thuận nộp phạt hàng tỉ đô la để khép lại cuộc điều tra của FTC về các vi phạm dữ liệu cá nhân của người dùng của Facebook bao gồm vụ bê bối rò rỉ dữ liệu liên quan đến công ty Cambridge Analytica.

Chánh Tài