Andreas Vesalius - Cha đẻ ngành giải phẫu người hiện đại

Andreas Vesalius (1514 – 1564) sinh ra trong một gia đình có truyền thống làm nghề bác sĩ ở Brussels, Bỉ. Vào thời thơ ấu, ông tỏ ra rất thích thú với việc mổ xẻ động vật, một sở thích khiến bạn bè đồng trang lứa tránh xa. Tuy nhiên, ông vẫn kiên trì theo đuổi niềm đam mê và theo học ngành y tại Đại học Công giáo Leuven và Đại học Paris. Đây là hai trong số các trung tâm nghiên cứu giải phẫu lớn nhất thời bấy giờ.

Sau khi tốt nghiệp, Vesalius tham gia công tác giảng dạy tại Đại học Padua và sau này trở thành bác sĩ riêng của Hoàng đế La Mã Karl V. Không giống những người đã dạy mình trước đây, ông luôn muốn tự mình thực hiện các cuộc giải phẫu thực nghiệm và khuyến khích các học trò của mình cũng làm như vậy.

Sau khi so sánh kết quả từ việc trực tiếp tiến hành giải phẫu với những gì ông đọc trong sách giáo khoa đương thời, Vesalius khẳng định rằng việc quan sát trực tiếp trên cơ thể người đáng tin cậy hơn nhiều so với lý thuyết. Ông đã phủ nhận hơn 200 bài giảng của Galen, bác sĩ và nhà giải phẫu học nổi tiếng người La Mã sống ở thế kỷ thứ II. Tất nhiên, Vesalius biết rằng Galen thường đúng hơn là sai và ông thường xuyên ngạc nhiên trước kiến thức sâu rộng của người tiền nhiệm sống trong thời cổ đại.

Trong quá trình nghiên cứu, Vesalius đã tạo ra những mẫu vật giải phẫu thực sự đáng chú ý. Năm 1543, ông mổ xẻ công khai thi thể của một tên tội phạm nổi tiếng và tạo ra bộ xương giải phẫu hoàn chỉnh lâu đời nhất còn tồn tại trên thế giới. Hiện tại, bộ xương này đang được trưng bày ở Basel, Thụy Sĩ.

Có lẽ thành tựu đáng chú ý nhất của Vesalius là tác phẩm “On the Fabric of the Human Body” (Cấu trúc cơ thể người). Bộ sách này bao gồm 7 tập, trong đó mô tả chi tiết các xương, cơ, mạch máu, dây thần kinh, hệ tiêu hóa, tim và não. Vesalius vẽ hơn 200 hình minh họa và rất nhiều hình trong số chúng được giới y học ngày nay đánh giá là hình giải phẫu chi tiết nhất từng được con người tạo ra. Ông thậm chí đã thuê người tạo ra bản khắc gỗ của các bức vẽ để dễ dàng sao chép lại [thông qua kỹ thuật in mộc bản].

Kiệt tác này của Vesalius nằm trong danh sách những cuốn sách vĩ đại nhất từng được xuất bản. Cuốn sách không chỉ đẹp mà còn phản ánh một trình độ không gì sánh được về cả sự uyên bác trong khoa học và tính nhạy cảm thẩm mỹ.

Nó phác họa cơ thể không phải dưới dạng một thân xác chỉ gồm da thịt mà là một thực thể sống động, đồng thời nhấn mạnh mối tương quan giữa hình dạng và chức năng. Nó cũng thiết lập các tiêu chuẩn cao hơn rất nhiều cho nghiên cứu và giảng dạy giải phẫu sau này, đặt sinh học và y học trên những con đường khám phá mới. Sau cùng, nó là một trong những tác phẩm lớn nhất hội tụ cả 3 yếu tố khoa học, nghệ thuật và nhân văn.

Với những đóng góp to lớn của mình, Vesalius được mệnh danh là cha đẻ của ngành giải phẫu người hiện đại.

QUỐC LÊ -(Theo Theconversation)