Ăn quá mặn - một trong những nguyên nhân dẫn đến bệnh tim mạch của người Việt

Đây là những thông điệp được các chuyên gia y tế đưa ra tại Hội nghị triển khai Dự án Tăng cường quản lý tăng huyết áp, đái tháo đường tại trạm y tế xã và truyền thông giảm ăn muối.

Theo ông Trương Đình Bắc, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, các bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại Việt Nam. Cứ 10 người chết thì có 7 người chết do các bệnh không lây nhiễm. Năm 2012 Việt Nam có 520 nghìn ca tử vong, trong đó tử vong do các bệnh không lây nhiễm chiếm tới 73% (179 nghìn ca). Có 43% ca tử vong trước 70 tuổi; gánh nặng bệnh tật do bệnh không lây nhiễm chiếm 66% tổng gánh nặng bệnh tật.

Các yếu tố nguy cơ như hút thuốc, uống rượu bia, ăn ít rau và trái cây, ăn nhiều muối, thiếu hoạt động thể lực-trong đó chiếm phần lớn là do ăn mặn. Lượng tiêu thu muối ở nam là 10,5g/ngày; ở nữ là 8,3g/ngày/người. Tính trung bình lượng tiêu thụ muối tại Việt Nam là 9,4g, gần gấp đôi mức khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) là dưới 5g /người/ngày. Chế độ ăn quá nhiều muối, quá mặn gây nên bệnh lý tăng huyết áp, dẫn tới bệnh về tim mạch.

Thời gian tới Bộ Y tế sẽ truyền thông can thiệp để giảm muối trong khẩu phần ăn của người dân.

Còn nhiều khoảng trống trong phát hiện, quản lý bệnh mãn tính. Ước tính Việt Nam có 12 triệu người tăng huyết áp, mới phát hiện được 43%, còn 56,9% không được phát hiện. Với bệnh đái tháo đường, Việt Nam có hơn 3 triệu người mắc, mới phát hiện được 31% và còn lại 68,9% không được phát hiện, đồng nghĩa với không được kiểm soát, điều trị.

Một trong những nguyên nhân cơ bản là do thiếu các dịch vụ dự phòng, phát hiện, quản lý bệnh không lây nhiễm tại tuyến xã. Các bệnh không lây nhiễm chủ yếu được chẩn đoán, điều trị tại tuyến trên. Chỉ 12% xã quản lý tăng huyết áp, hầu như chưa quản lý đái tháo đường tại xã. Cùng đó là thiếu cơ chế, chính sách về tài chính, BHYT hỗ trợ cho việc quản lý bệnh không lây nhiễm lại trạm y tế xã, tại cộng đồng; năng lực cán bộ y tế tại tuyến y tế cơ sở còn hạn chế, ông Trương Đình Bắc cho biết.

NQ 21 của BCH Trung ương Đảng khóa 12 về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới đặt mục tiêu đến năm 2025 có 95% và đến năm 2030 có 100% trạm y tế xã, phường, thị trấn thực hiện dự phòng, quản lý, điều trị một số bệnh không lây nhiễm…

Để thực hiện mục tiêu này, Bộ Y tế đã ban hành các quy định trong đó có kế hoạch tăng cường thực hiện điều trị, quản lý tăng huyết áp và đái tháo đường theo nguyên lý y học gia đình tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn trong giai đoạn 2018-2020, trong đó có chiến dịch truyền thông giảm muối trong khẩu phần ăn để phòng, chống tăng huyết áp, đột quỵ và các bệnh không lây nhiễm khác.

Phát biểu tại hội nghị, TS. Kidong Park, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam nhấn mạnh: Trong nhiều năm qua, WHO đã và đang hỗ trợ Việt Nam giảm gánh nặng bệnh tật và tử vong do các bệnh không lây nhiễm. Đối với phòng, chống các bệnh tim mạch, gần đây WHO đã hỗ trợ Bộ Y tế xây dựng Kế hoạch quốc gia về truyền thông vận động giảm tiêu thụ muối giai đoạn 2018-2020 và Kế hoạch tăng cường thực hiện điều trị, quản lý tăng huyết áp và đái tháo đường theo nguyên lý y học gia đình tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn giai đoạn 2018-2020.

Trong giai đoạn 2018-2019, Tổ chức Resolve to Save Lives và WHO đã và đang hỗ trợ cho 11 tỉnh trong việc nâng cao năng lực; tăng cường triển khai các hoạt động quản lý tăng huyết áp và đái tháo đường tại trạm y tế xã lồng ghép với can thiệp giảm muối tại cộng đồng; sắp tới sẽ mở rộng hỗ trợ thêm khoảng 10 tỉnh.

Đối với chương trình giảm muối, WHO và Tổ chức Resolve sẽ hỗ trợ để xây dựng các khuyến nghị về lượng muối tối đa trong một số thực phẩm chế biến sẵn và tổ chức chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức của người dân về giảm ăn muối.

WHO kêu gọi mọi người dân dự phòng và kiểm soát tăng huyết áp, đái tháo đường nhằm ngăn ngừa bệnh tim mạch thông qua thực hiện lối sống lành mạnh, bảo đảm dinh dưỡng hợp lý, hoạt động thể lực thường xuyên, không hút thuốc và hạn chế sử dụng rượu bia; chú ý giảm lượng muối ăn vào hàng ngày. Thực hiện giảm muối khi chế biến thức ăn, giảm muối trong khi ăn, giảm sử dụng những thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối, TS. Kidong Park khuyến cáo.

Thịnh An