Ấn Độ 'soán ngôi' Trung Quốc về dân số vào năm 2025

Cuộc điều tra dân số kéo dài một thập niên của Trung Quốc cho thấy dân số nước này đang già đi và ngày càng ít trẻ em được sinh ra hơn.

Theo số liệu điều tra dân số do Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố ngày 11.5, dân số Trung Quốc chỉ tăng 5,4% trong 10 năm qua. Đây là lần đầu tiên phần lớn dữ liệu được thu thập trực tuyến và nó ghi nhận tốc độ tăng trưởng chậm nhất kể từ những năm 1950.

Trong thập kỷ qua, dân số Trung Quốc đã tăng 72 triệu lên 1,41 tỉ người tính đến ngày 1.11.2020. Điều đó thể hiện tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm là 0,53%, giảm 0,04% so với giai đoạn 10 năm trước. Trong khi đó, dân số Ấn Độ đang tăng ở mức 1,43% mỗi năm.

Vào năm 2020, Trung Quốc ghi nhận 12 triệu trẻ em được sinh ra. Con số này giảm gần 20% so với 14,6 triệu ca sinh vào năm 2019.

Tại sao dân số Trung Quốc tăng trưởng chậm lại?

Trung Quốc đã sửa đổi "chính sách một con" vào năm 2016 nhưng tỉ lệ sinh ở nước này vẫn chưa có dấu hiệu tăng lên. Nguyên nhân là do các cặp vợ chồng trì hoãn việc có con do chi phí nuôi con cao ở thành phố và nhà ở chật chội.

Tỉ lệ sinh ở Trung Quốc chậm lại do các cặp vợ chồng chậm sinh vì nhiều yếu tố khác nhau. Ảnh: AP.

Phụ nữ đang trì hoãn hoặc tránh sinh con do các yếu tố như phân biệt đối xử tại nơi làm việc để sinh con. Vào năm 2019, Trung Quốc đã báo cáo tỉ lệ sinh là 10,48 trên 1.000 người – tỉ lệ sinh chậm nhất kể từ năm 1949.

Trong cuộc điều tra dân số mới nhất, số người từ 15 đến 59 tuổi ở Trung Quốc giảm khoảng 7%. Tuy nhiên, số người trên 60 tuổi tăng hơn 5%.

Ông Ning Jizhe, Ủy viên Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc cho biết: “Sự già hóa của dân số gây áp lực lên sự phát triển cân bằng dài hạn của dân số trong giai đoạn tới”.

Tuy nhiên, dữ liệu điều tra dân số mới nhất cho thấy dân số Trung Quốc duy trì đà tăng trưởng nhẹ trong thập kỷ qua.

Theo điều tra dân số mới nhất, ngày càng có nhiều người sống ở các thành phố của Trung Quốc. Ảnh: Deutsche Welle.

Những dự báo trong tương lai về dân số Trung Quốc

Trung Quốc ghi nhận mức tăng dân số thành thị 15% trong thập kỷ qua lên 236,4 triệu người. Hơn 63% người dân hiện sống ở các khu vực thành thị và 500 triệu lao động nhập cư, những người được Bắc Kinh gọi là "dân số trôi nổi".

Trong khi đó, quy mô gia đình trung bình hiện là 2,62 người, giảm so với mức 3,1 người trong cuộc điều tra dân số trước đây.

Ông Ning Jizhe cho biết: “Các hộ gia đình tiếp tục giảm quy mô do sự dịch chuyển dân số ngày càng tăng và thực tế là thanh niên sau khi kết hôn sống tách biệt với cha mẹ với điều kiện nhà ở được cải thiện”.

Theo ông Ning Jizhe, sự sụt giảm dân số chủ yếu là do số lượng phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ tiếp tục giảm, sự chậm trễ trong việc sinh nở và chi phí nuôi con tăng. Trong đó, chi phí nhà ở là một yếu tố then chốt.

Nhà kinh tế chính Yue Su tại The Economist Intelligence Unit cho biết: tốc độ dân số của Trung Quốc đang già đi nhanh hơn so với các quốc gia Đông Nam Á, điều này có thể tạo cơ hội cho các quốc gia đó thu hút một số ngành sản xuất thâm dụng lao động ra khỏi Trung Quốc. Tuy nhiên, bà lưu ý rằng tốc độ già hóa của Trung Quốc vẫn chậm hơn so với các nền kinh tế châu Á phát triển như Hàn Quốc.

Theo bà Yue Su, phải mất khoảng 15 đến 20 năm để những thay đổi chính sách ảnh hưởng đến nguồn cung lao động, nên các nhà chức trách cấp thiết phải nới lỏng các hạn chế đối với việc sinh đẻ.

Phân tích của Điều tra dân số năm 2011 từng cho kết quả rằng Ấn Độ sẽ soán ngôi Trung Quốc về dân số vào năm 2025. Cứ 6 người trên thế giới sẽ có 1 người Ấn Độ. Ảnh: The Hindu.

Hồi đầu năm, ngân hàng trung ương Trung Quốc kêu gọi dỡ bỏ hoàn toàn các hạn chế về sinh con. Cơ quan này còn đưa ra những đề xuất để khuyến khích người dân tăng sinh con, lý giải tình trạng dân số già sẽ khiến Trung Quốc mất lợi thế kinh tế so với Mỹ và Ấn Độ. Theo điều tra dân số mới nhất, Ấn Độ sẽ vượt Trung Quốc về dân số vào năm 2025.

Phùng Mỹ