Ấn Độ: 600 triệu dân chật vật trong cuộc khủng hoảng nước tồi tệ

Hàng trăm thùng nhựa rỗng được xếp thành hàng trên nền đất khô nứt, bụi bặm. Gần đó, cư dân khu ổ chuột Vasant Kunj ở Nam Delhi, một trong những khu dân cư nghèo nhất của thành phố này, đang đứng đợi xe cấp nước của chính phủ đến.

Đã 10 ngày trôi qua kể từ lần cuối họ được cấp nước. Nhiều gia đình đã dùng hết nước từ vài ngày trước. Họ rất khát và bẩn. Fatima Bibi, 30 tuổi, phụ trách việc nhận nước cho khu ổ chuột chia sẻ: “Thật khó để sống thế này. Mọi thứ đều cần đến nước. Uống, nấu nướng, rửa ráy, giặt giũ”.

10 ngày mới được cấp nước sinh hoạt một lần nên người dân Vasant Kunj phải sử dụng tằn tiện từng giọt. Ảnh: CNN

Kênh CNN cho biết khu vực này chỉ cách các trung tâm thương mại quy mô lớn ở New Delhi chừng 10 phút lái xe, nơi bạn có thể mua một đôi giày thể thao với giá 1.000 USD. Nhưng tại khu vực này, người dân sống chen chúc trong những căn nhà lụp xụp ghép lại từ tấm tôn, mảnh sắt. Với thời tiết 40 độ C, trong nhà nóng như lò nung.

Lúc chiếc xe bồn xuất hiện, đám đông hò reo. Đàn ông, phụ nữ chạy cầm đoạn ống cao su màu xanh để dẫn nước từ bồn vào thùng chứa của họ. Mỗi hộ gia đình được cấp 600 lít nước – không đủ dùng cho đến kỳ cấp nước tiếp theo.

Theo báo cáo mới đây của tổ chức cố vấn chính sách Niti Aayog cho Chính phủ Ấn Độ, Ấn Độ đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nước trầm trọng nhất trong lịch sử, với khoảng 600 triệu người thiếu nước sinh hoạt.

Dự báo 21 thành phố lớn của Ấn Độ sẽ sử dụng hết nguồn nước ngầm vào năm 2020 – tức trong năm tới. Trong bối cảnh Ấn Độ tăng cường hỗ trợ 1,3 tỷ người dân, những người ở vùng khủng hoảng cho biết tình trạng thiếu nước chỉ thêm tồi tệ. “Chúng ta quá đông dân so với số nước quá ít ỏi”, bà Jyoti Sharma – nhà sáng lập tổ chức phi chính phủ FORCE về bảo tồn và vệ sinh nguồn nước – cho biết. Khi các nước khô hạn như Ấn Độ càng khô hạn hơn vì biến đổi khí hậu, bà Sharma cảnh báo nước sẽ sớm trở thành một vấn đề trên toàn cầu.

Đơn giản là các nguồn nước tại Ấn Độ đã gần hết. Đây là vấn đề lớn nhất của quốc gia đông dân thứ hai thế giới. Hàng thập kỷ đào giếng khoan sâu xuống lòng đất để tìm kiếm nước theo cách truyền thống đồng nghĩa với việc Ấn Độ đang bị cạn kiệt nguồn nước ngầm.

Ông Joydeep Gupta, biên tập viên tại tờ báo môi trường Third Pole cho biết: “Chúng ta là nước sử dụng nước ngầm nhiều nhất thế giới. Điều này rất tồi tệ, nó là một cuộc khủng hoảng”.

Khi Ấn Độ chuyển mình theo hướng đô thị hóa nhiều hơn và thêm hàng triệu người chuyển đến thành phố sinh sống, nhu cầu sử dụng nước càng gia tăng. Các thành phố bắt đầu tìm kiếm nguồn nước ở xa hơn, bơm về dùng thông qua đường ống dài hàng trăm km.

100 triệu người, bao gồm các cư dân thành phố lớn như Delhi, Bangalore và Hyderabad, sẽ sớm sống trong những thành phố không có nước ngầm. Thêm vào đó, Ấn Độ chủ yếu là một nước nông nghiệp, với 80% nước được sử dụng để tưới cho cây trồng. “Các chính sách giống như một số bang miễn phí tiền điện cho nông dân hoặc trợ cấp đào nước ngầm dẫn đến tình trạng khai thác mất kiểm soát và lãng phí tài nguyên”, ông Suresh Rohilla, Giám đốc quản lý nước đô thị tại Trung tâm Khoa học và Môi trường phát biểu với CNN năm ngoái.

Tình trạng này còn bị tác động bởi yếu tố thay đổi khí hậu, khiến nguồn cung nước càng bị hạn chế. Mưa gió mùa thất thường hơn, trong khi hạn hán thường xuyên hơn, đe dọa mùa màng của nông dân. Mùa đông ngắn đi, trong khi mùa hè dài hơn và nóng hơn đang làm tan băng trên dãy Himalaya, nơi đổ vào những con sông ở miền Bắc Ấn Độ.

Cuộc khủng hoảng này đang diễn ra khắp đất nước Nam Á. Mực nước ngầm cạn kiệt, hạn hán và nợ nần đã gây ra một cuộc khủng hoảng nông nghiệp sâu sắc và nạn tự tử ở người nông dân đã trở thành một vấn nạn quốc gia. Theo số liệu của chính phủ do tổ chức Down to Earth, trên 200.000 nông dân đã tự sát kể từ năm 1995.

Năm 2018, vùng Shimla ở bang phía Bắc Ấn Độ Himachal Pradesh gần như bị cạn kiệt nước, chứng kiến cảnh người dân hỗn loạn tranh giành nước sinh hoạt. Họ xếp hàng dài chờ đợi, biểu tình đòi cấp nước và yêu cầu du khách không đến đây.

Ở những thành phố lớn như Bangalore và Hyderabad – hai trung tâm phát triển công nghệ, trùm mafia xe chở nước là những kẻ được quyền quyết định ai là người được phép lấy nước và giá bao nhiêu, khi hai thành phố này hoàn toàn phải phụ thuộc vào xe bồn để có nước sinh hoạt.

Ở nông thôn thậm chí còn tồi tệ hơn. Khi các giếng khoan đã khô cạn, dân làng chẳng còn nguồn nước nào để sử dụng. Họ buộc phải đi bộ nhiều cây số hoặc trả giá cắt cổ để có người chở nước đến tận làng.

Sông ngòi ở Ấn Độ cũng trở nên độc hại khi hàng tỷ lít nước thải – trong đó có chất hóa học và nước thải chưa qua xử lý – đổ thẳng vào mỗi ngày.

Tại Ấn Độ hiện nay, nước đã trở thành một món hàng quý giá và người dân ở khu ổ chuột Vasant Kunj phải tính toán cách nào để dự trữ được nhiều nước nhất có thể. Mỗi hộ gia đình được cấp miễn phí 600 lít, mùa Đông cũng như mùa Hè, nhưng họ phản ánh rằng lượng nước này không đủ dùng trong 10 ngày để chờ đến đợt cấp nước tiếp theo.

Fatima Bibi phụ trách phân chia nước tại Vasant Kunj. Ảnh: CNN

“Các chính sách của một số bang như cung cấp điện miễn phí cho nông dân, hỗ trợ tài chính để khai thác nước ngầm như đào giếng khoan, đường ống, dẫn đến lãng phí trong khai thác tài nguyên và không thể kiểm soát được”, Suresh Rohilla, giám đốc quản lý nước đô thị tại Trung tâm Khoa học và Môi trường nói.

Trong bối cảnh Ấn Độ đang phát triển với dân số 1,3 tỷ người và hàng triệu người đang đổ về các thành phố, tình hình được dự đoán ngày càng tồi tệ vì nhu cầu sử dụng nước tăng lên.

“Chúng tôi có quá nhiều người nhưng lại quá ít nước”, Jyoti Sharmer, người sáng lập kiêm chủ tịch của FORCE, một tổ chức phi chính phủ Ấn Độ về vệ sinh và bảo tồn nguồn nước cho hay. “Thật không may, mọi người không hiểu được điều đó thực sự đáng sợ như thế nào”.

Sharmer cảnh báo không chỉ ở Ấn Độ, trong bối cảnh biến đổi khí hậu như hiện nay, thiếu nước có thể trở thành vấn đề toàn cầu, thậm chí ảnh hưởng tới cục diện thế giới. Cô hình dung ra một tương lai trong đó các quốc gia có đủ nước và tài nguyên, chủ yếu là các quốc gia phát triển ở Bắc bán cầu, giữ quyền tiếp cận nguồn nước trước các quốc gia nghèo hơn, ít nước hơn ở châu phi và châu Á. Cô tự hỏi liệu Ấn Độ, một quốc gia từng thoát khỏi chủ nghĩa đế quốc có bị đẩy vào một cuộc chiến với chủ nghĩa đế quốc khác chỉ vì thiếu nước hay không.

Để đối phó với tình trạng này, một số nông dân đang tìm cách thay thế các biện pháp tưới tiêu cũ bằng các kỹ thuật tưới tiêu hiệu quả hơn, dù khá tốn kém. Tuy nhiên, việc triển khai các biện pháp này vẫn còn chậm và không phổ biến. Ở cấp địa phương, New Delhi đưa ra các hình thức thưởng với những người tiết kiệm nước và phạt những người lãng phí nước.

Hải Anh (T/h)