Amiang gây ra hơn 220.000 ca tử vong mỗi năm

TS Phan Văn hùng, Thứ trưởng - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc phát biểu tại hội nghị

Theo các nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) và Tổ chức nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC), amiang chất gây ung thư, nhất là ung thư phổi, thanh quản, buồng trứng, ung thư trung biểu mô và bệnh bụi phổi amiang trong suốt thập kỉ qua. Amiang là nguyên nhân gây ra hơn 220.000 ca tử vong mỗi năm, chủ yếu do phơi nhiễm tại nơi làm việc hoặc tiếp xúc thường xuyên với amiang. Đến nay, đã có 64 quốc gia ban hành lệnh cấm sử dụng amiang trắng.

Tại Việt Nam, amiang trắng hiện vẫn được sử dụng trong sản xuất tấm lợp mái nhà. Nghiên cứu Gánh nặng bệnh tật toàn cầu (GBDS) ước tính mỗi năm nước ta có khoảng 2.000 người chết do amiang trắng. Theo TS Phan Văn Hùng, Thứ trưởng - Phó chủ nhiệm ủy ban Dân tộc, hàng triệu hộ gia đình đồng bào dân tộc có mái nhà lợp tấm amiang, thậm chí hứng nước mưa từ mái nhà dùng trong sinh hoạt. Chính vì những tác hại của amiang đến sức khỏe con người, vừa qua, UBDT đã phê duyệt kế hoạch tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc thiểu số dừng sử dụng amiang trắng, trong đó tập trung tổ chức các hội nghị chia sẻ thông tin tiến tới dừng sử dụng amiăng trắng ở Việt Nam, khuyến cáo bà con nên dừng ngay việc sử dụng amiang vì sức khỏe bản thân và cộng đồng…

Ngày 1/1/2018, Thủ tướng Chính phủ đã ký Nghị quyết số 01/NQ-CP, trong đó giao nhiệm vụ cho Bộ Xây dựng phải xây dựng lộ trình dừng sử dụng amiang trắng để chấm dứt sản xuất tấm lợp amiang từ năm 2023. Theo các chuyên gia tham dự Hội nghị, như vậy là quá lâu và cần phải đẩy nhanh việc dừng sử dụng amiang sớm hơn nữa. Ông Hoàng Xuân Lương - Chủ tịch Nhóm Hành động vì Công lý, Sức khỏe và Môi trường nhấn mạnh, ở vùng sâu vùng xa, người dân vẫn đang dùng phổ biến tấm lợp có chứa amiang, chưa kể hàng triệu tấm lợp phế thải mấy chục năm qua gãy nát, trôi nổi trên các khe suối cũng đang hủy hoại môi trường sống hàng ngày.

Ông Sugio Furuya – Điều phối viên Mạng lưới dừng amiang châu Á phát biểu tại hội nghị

Ông Sugio Furuya - Điều phối viên Mạng lưới dừng amiang châu Á cho biết, Việt Nam thuộc nhóm 10 nước dẫn đầu về sử dụng amiang và cần có những hành động để loại bỏ hoàn toàn vật liệu này. Một trong những giải pháp rất hữu ích, đó là đẩy mạnh tuyên truyền, thông tin đến người dân tác hại vô cùng nguy hiểm của amiang cũng như tuyên truyền về các vật liệu thay thế phù hợp, ổn định. Vai trò của các tổ chức công đoàn và xã hội dân sự trong việc liên minh, nâng cao nhận thức rất quan trọng, tạo tiếng nói đồng thuận trong cộng đồng.

Đặc biệt, việc đưa ra lệnh cấm sản xuất, sử dụng amiang là bước đi quan trọng nhất và phải thực hiện nghiêm ngặt, tránh trường hợp không thể kiểm soát nổi hậu quả. Như kinh nghiệm tại Nhật Bản, dù lệnh cấm được thực hiện từ năm 2002 dựa trên các khuyến nghị quốc tế, nhưng đến khi xảy ra một vụ bê bối amiang khổng lồ được gọi là “Kabuta shock” vào năm 2006, các lệnh cấm mới được thực hiện toàn diện và người dân cũng mới ý thức được amiang đe dọa họ như thế nào.

Toàn cảnh hội nghị

Do amiang có khả năng gây những tác hại ghê gớm lên sức khỏe con người , WHO, ILO cùng các tổ chức quốc tế, tổ chức Phi chính phủ đang tiếp tục phối hợp chặt chẽ, cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho các quốc gia để loại trừ các bệnh liên quan đến amiang, khuyến cáo chấm dứt sử dụng amiang trên toàn thế giới.

Amiang là loại khoáng chất silicat dạng sợi, có tính năng chịu bền đặc biệt, dẫn nhiệt kém và độ kháng tương đối với tác động hóa chất. Vì những lý do này, amiang được dùng để cách nhiệt cho các tòa nhà, làm nguyên liệu cho nhiều sản phẩm khác như tấm lợp fibroximang, ống dẫn nước, tấm chắn lửa, côn, má phanh, miếng đệm cho ô tô.

Amiang có các loại chính: amiang trắng, amiang xanh và amiang nâu. Theo WHO, tất cả các loại amiang đều là chất gây ung thư ở người, và thế giới đã cấm sử dụng amiang xanh, amiang nâu từ năm 1980. Riêng amiang trắng vẫn được sử dụng nhưng đang dần bị loại bỏ.

Ngoài ung thư, phơi nhiễm amiang còn gây các bệnh khác như bệnh bụi phổi amiang (xơ hóa phổi), dầy màng phổi, mảng màng phổi và tràn dịch. Những người hút thuốc kết hợp cùng phơi nhiễm amiang làm tăng nguy cơ ung thư phổi.

Khánh Ly