Ấm tình đồng đội

Khi được gợi nhắc lại kỷ niệm ra tham quan Hà Nội, bà Nguyễn Thị Tuế, xúc động cho biết: "Khi biết trước thông tin dịp kỷ niệm 50 Ngày truyền thống Đại đội nữ lái xe Trường Sơn (18-12-1968 / 18-12-2018), chúng tôi được Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng trực tiếp gặp mặt, động viên, ai cũng phấn khởi. Niềm tự hào ấy khiến bao kỷ niệm cứ ùa về trong tôi và tuôn trào thành bài thơ “Một thời con gái”. Quả thực, khi đọc bài thơ tặng Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, lúc ấy tôi cũng nhiều lúc phải ngừng lại vì quá xúc động, bởi những ký ức về năm tháng cùng đồng đội vượt mưa bom bão đạn lái xe Zin 130, Gaz 51, Gaz 96... lại ùa về".

Cách đây nửa thế kỷ, ngày 18-12-1968, Đại đội nữ lái xe Trường Sơn, tiền thân là Trung đội nữ lái xe độc lập mang tên Anh hùng LLVT nhân dân Nguyễn Thị Hạnh được thành lập và là trung đội nữ duy nhất trong hai cuộc kháng chiến của đất nước; Đại đội nữ lái xe Trường Sơn cũng là đại đội nữ huấn luyện, đào tạo lái xe duy nhất của quân đội. Nhiệm vụ của đại đội là vận tải quân nhu vào chiến trường miền Nam, đưa thương binh, bệnh binh, cán bộ từ chiến trường ra miền Bắc điều dưỡng, học tập… Các bà, các mẹ tự hào bởi ngày ấy chưa ai từng một lần điều khiển bất cứ loại xe nào, vậy mà chỉ sau 45 ngày tập huấn, người nào cũng tự tin cầm lái đủ các loại xe từ Gaz 51, Gaz 63, cho đến Zin 157, kể cả loại xe nặng nhất có đầu tời chuyên cứu kéo xe gặp nạn.... Trên trời máy bay địch quần thảo, dưới đất đầy bom bi, bom hẹn giờ, vậy mà các cô gái lái xe Trường Sơn ngày ấy cứ băng băng vượt qua khiến cánh mày râu phải nể phục. Các bà bảo, trên trời bom đạn của kẻ thù thật đáng sợ, nhưng các bà không sợ bằng việc mất hàng, trôi xe. Chuyện bà Phàn nặng chưa đầy 40kg nhưng làm nên chuyện phi thường: Xung phong dẫn đầu đoàn xe, chở súng, đạn vượt cao điểm 050 (Quảng Trị) trong đêm để sang Lào. Vượt cao điểm thành công, bà cùng một đồng đội được Bác Hồ gửi tặng chiếc đồng hồ Poljot. Suốt mấy chục năm trời, bà vẫn luôn giữ nó bên mình, mãi đến năm 2016, bà mới trao chiếc đồng hồ này tặng Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam...

Đại tướng Ngô Xuân Lịch, chụp ảnh lưu niệm cùng Đại đội nữ lái xe Trường Sơn.

“Chúng tôi may mắn không ai hy sinh, nhưng 19 chị là thương binh, vẫn mang trên người những di chứng của chiến tranh. 13 chị mỗi người về một đơn vị, người chuyển ngành, 27 chị còn lại nhiều người không xin được việc trở về địa phương làm ruộng, mở cửa hàng buôn bán để bảo đảm cuộc sống. Và, một phần ba số chị em lấy chồng nối gánh giữa đường, có chị làm mẹ không được làm vợ, có chị làm vợ không được làm mẹ, thậm chí có chị bây giờ vẫn đơn chiếc và rất nhiều chị cuộc sống truân chuyên, vất vả…”, bà Nguyễn Thị Hòa, nguyên Chính trị viên Đại đội nữ lái xe Trường Sơn, cho biết.

Tại buổi gặp mặt lãnh đạo Bộ Quốc phòng, các chị, các mẹ mừng mừng tủi tủi, ôm lấy nhau mà khóc vì hạnh phúc; ngân nga những câu hát hào hùng thời chiến, đọc cho nhau nghe những bài thơ về Đại đội nữ lái xe Trường Sơn thời ấy. Cũng tại buổi gặp mặt ấy, những hoàn cảnh khó khăn được chia sẻ, những tâm tư nguyện vọng được giãi bày... Thế nhưng, có khó khăn đến đâu, tất cả đều đồng lòng khẳng định với Đại tướng Ngô Xuân Lịch, rằng 50 năm qua, từ khi thành lập và 25 năm thành lập ban liên lạc, chị em nữ lái xe Trường Sơn luôn cố gắng giữ gìn phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, chấp hành tốt chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước; tích cực tham gia đóng góp ý kiến, tham mưu cho cấp ủy đảng, chính quyền nhiều giải pháp xây dựng, phát triển kinh tế-xã hội; xây dựng tổ chức đảng, đoàn thể nơi cư trú vững mạnh…

Thời gian vẫn cứ trôi đi, nhưng dư âm của một thời hào hùng cùng những lời dặn dò của Đại tướng Ngô Xuân Lịch rằng “các chị hãy tiếp tục gương mẫu, động viên con cháu chấp hành tốt chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước và là những nhân tố tích cực tham gia giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ” vẫn luôn là nguồn cổ vũ tinh thần để Đại đội nữ lái xe Trường Sơn tiếp tục “truyền lửa” cho thế hệ hôm nay.

Bài và ảnh: KIM ANH