Ai đang 'gom' cổ phiếu Eximbank?

Sau những ngày giao dịch ảm đạm kéo dài cả năm 2018, kể từ đầu năm 2019 đến nay, nhiều cổ phiếu ngân hàng lớn đã có sự phục hồi đáng kể như MBB, STB, BID, ACB, HDB, TCB, CTG…

Tuy nhiên, mức tăng giá của hầu hết các cổ phiếu nhóm này chỉ ở mức khiêm tốn. Chẳng hạn như cổ phiếu VCB, dù bức tranh kinh doanh sáng nhất trong nhóm ngân hàng cũng chỉ có mức tăng hơn 15%. Hay như MBB cũng chỉ tăng khoảng 13%. Đây đều là những cổ phiếu ngân hàng có kết quả kinh doanh và được đánh giá có chất lượng tài sản tốt nhất hệ thống ngân hàng hiện nay.

Đáng chú ý, gây bất ngờ với mức tăng giá cao nhất là cổ phiếu EIB của Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank). Tiếp nối đà tăng từ đầu tháng 1/2019, cổ phiếu EIB đóng cửa phiên giao dịch 27/02 tại mức giá 17.900 đồng/cp, tăng 2,3% và nâng mức tăng giá kể từ đầu tháng 1/2019 đến nay lên 27,3%, vượt trội so với nhóm ngân hàng còn lại.

Cổ phiếu EIB dẫn đầu mức tăng giá của nhóm cổ phiếu ngân hàng từ đầu năm 2019

Đâu là nguyên nhân?

Nếu nhìn vào kết quả kinh doanh mà ngân hàng này đạt được trong năm 2018, sẽ rất khó để lý giải hiện tượng trên. Bởi với việc chi phí hoạt động và chi phí dự phòng tăng đột biến trong quý IV/2018, ngân hàng này đã ghi lỗ tới 309 tỷ đồng, kéo lợi nhuận trong năm 2018 giảm 19% so với năm trước đó.

Năm 2018, Eximbank đã phải trích lập tổng cộng 904 tỷ đồng dự phòng rủi ro. Trong đó, bao gồm trích bổ sung dự phòng trái phiếu đặc biệt VAMC theo Thông tư 08/2016 của Ngân hàng Nhà nước số tiền 514 tỷ đồng nhằm rút ngắn thời gian xử lý, tất toán các khoản nợ đã bán cho VAMC. Ngoài ra, trích bổ sung dự phòng khoản phải thu khó đòi liên quan đến 2 vụ việc tiền gửi là 390 tỷ đồng.

Một số nhà đầu tư kinh nghiệm cho biết, những giao dịch “sang tay” cùng với các mức giá ngày càng cao hơn cho thấy có hiện tượng nhà đầu tư lớn đang thu gom cổ phiếu EIB. Tuy nhiên, danh tính bên mua trong những giao dịch nói trên vẫn là ẩn số.

Có thể thấy, diễn biến tăng của cổ phiếu EIB được thiết lập từ sau khi Vietcombank bán ra 41,69 triệu cổ phiếu EIB trong 2 ngày 4/12 và 6/12/2018 nhằm đưa tỷ lệ sở hữu còn lại của Vietcombank tại Eximbank xuống dưới 5%.

Đồng thời, trong khoảng thời gian từ sau khi Vietcombank bán ra, cổ phiếu EIB của Eximbank xuất hiện nhiều giao dịch “sang tay” có giá trị hàng trăm tỷ đồng. Tính tổng lượng giao dịch “sang tay” kể từ tháng 12/2018 đến nay lên đến 3.155 tỷ đồng cho thấy quyết tâm của bên mua nhằm nắm số lớn cổ phần tại Eximbank là rất rõ ràng.

Ai đang gom cổ phiếu EIB?

Nhìn rộng hơn, các giao dịch ''sang tay'' cổ phiếu EIB không chỉ gần đây mà đã âm thầm diễn ra từ trước khi ĐHĐCĐ Eximbank diễn ra vào tháng 4/2018 kéo dài cho đến tháng 10/2018 trước khi tăng mạnh trong tháng 12/2018 đến nay.

Trong khi khối ngoại hầu như không có ý định gom cổ phiếu EIB với lượng mua bán khá cân nhau. Có thể thấy cuộc đua gom cổ phiếu EIB thuộc về các nhà đầu tư nội, kịch bản giao dịch của cổ phiếu EIB khá giống với những gì diễn ra năm 2016-2017, khi các nhóm cổ đông lớn đua nhau gom cổ phiếu EIB để tranh quyền kiểm soát ngân hàng này.

Video: 245 tỷ đồng của đại gia Chu Thị bình "bốc hơi'' khỏi Eximbank thế nào?

Cho đến nay, Eximbank vẫn đang được xem là ngân hàng “đại chúng” khi không có một cổ đông này sở hữu lượng cổ phần chi phối. Hiện Eximbank chỉ có duy nhất một cổ đông lớn nắm trên 5% vốn của ngân hàng là Sumitomo Mitsui Banking Corporation (SMBC) của Nhật. Hiện SMBC vẫn giữ nguyên 15% vốn Eximbank.

Nhưng thực tế, hiện vẫn còn 2 nhóm cổ đông nữa sở hữu lượng lớn cổ phiếu của Eximbank đó là nhóm từ Ngân hàng Nam Á và nhóm còn lại do bà Ngô Thu Thúy (CTCP Âu Lạc). Và sự tranh giành gắt gao quyền kiểm soát Eximbank và cuộc đua đưa người vào HĐQT Eximbank của các nhóm cổ đông lớn vẫn chưa bao giờ hết “nóng”.

Trong khi nhóm bà Ngô Thu Thúy đến nay chưa công khai hoạt động gì mới ngoài 2 ghế thành viên HĐQT là ông Ngô Thanh Tùng và Lê Minh Quốc. Tháng 4/2018, Nam Á có đại diện đầu tiên trong HĐQT Eximbank khi bà Lương Thị Cẩm Tú chính thức được bầu.

Theo điều lệ của ngân hàng, nhóm cổ đông sở hữu từ 10% đến dưới 20% tổng số cổ phần biểu quyết được đề cử tối đa 1 ứng viên. Điều này đồng nghĩa với việc nhóm Nam Á có thể đã sở hữu hơn 10% trước đó.

Đến 3/8/2018, bà Lương Thị Cẩm Tú đã chi ra gần 200 tỷ đồng mua vào gần 13,8 triệu cổ phiếu EIB (tương ứng tỷ lệ 1,12% vốn).

Cùng với hàng loạt những giao dịch "sang tay" cổ phiếu EIB giá trị hàng ngàn tỷ đồng vẫn đang ẩn danh cho thấy một kịch bản khá tương đồng như những năm 2016-2017 - thời điểm mà cuộc chiến dành quyền kiểm soát Eximbank khốc liệt nhất cho thấy, nhiều khả năng nhân sự chủ chốt của Eximbank sẽ tiếp tục thay đổi trong kỳ ĐHĐCĐ năm 2019 sắp đến.

Đó cũng là lúc các nhà đầu tư đang ẩn danh gom cổ phiếu EIB trong thời gian qua sẽ lộ diện.

Huy Nguyên