Ðặc khu - động lực tăng trưởng mới: Cơ hội nào cho Phú Quốc?

Ðặc khu Phú Quốc đứng trước nhiều cơ hội lịch sử để phát triển. Ảnh: Phạm Thanh

Dù đã phát triển nhanh và liên tục trong hai thập kỷ gần đây, đặc khu Phú Quốc đã thành điểm đến du lịch có tầm cỡ, nhưng nơi đây cũng đối mặt những thách thức không nhỏ. Ðể trở thành đặc khu kinh tế, Phú Quốc còn rất nhiều việc phải làm.

Được hưởng nhiều ưu đãi từ tự nhiên và chính sách, duy trì tăng trưởng trên 30% suốt 20 năm qua, nhưng đặc khu Phú Quốc cũng đối mặt với những mặt trái của sự phát triển. Với dân số tới đảo sinh sống và khách du lịch ngày càng tăng, lượng rác thải sinh hoạt không ngừng tăng theo (hiện từ 250 - 300 tấn rác/ngày), nhưng trên đảo chưa có nhà máy xử lý rác nào được đầu tư, mà chỉ chôn lấp tạm.

Gần đây, chỉ với 1 trận mưa lớn kéo dài, nhiều tuyến phố ở Phú Quốc ngập sâu, dù ngay sát biển, cho thấy hạ tầng thoát nước đang có vấn đề, trong khi tốc độ đô thị hóa nhanh. Phú Quốc có nguồn nước ngọt tương đối chủ động, nhưng nguy cơ thiếu nước vào mùa khô luôn hiện hữu, rất cần thêm hồ chứa nước lớn trên đảo phục vụ phát triển trong tương lai.

Đáng ngại hơn, giá bất động sản tại Phú Quốc tăng cao, tình trạng lấn chiếm đất công, phá rừng chiếm đất, xây dựng trái phép “luôn nóng” trong thời gian dài vừa qua, dù không ít cá nhân, tổ chức đã bị xử lý.

Ông Trần Minh Khoa, Chủ tịch UBND đặc khu Phú Quốc

Ông Trần Minh Khoa, Chủ tịch UBND đặc khu Phú Quốc cho biết, hiện chính quyền đặc khu về hành chính tương đương cấp phường. Ông Khoa cũng nhìn nhận, Phú Quốc có nhiều thuận lợi cho phát triển kinh tế, đặc biệt du lịch. Trước khi thành đặc khu, Phú Quốc đã được xếp hạng đô thị loại 1, trình độ phát triển đủ sức tổ chức các hội nghị, sự kiện lớn mang tầm quốc tế, nên được chọn đăng cai APEC năm 2027.

“APEC 2027 là một cơ hội rất lớn về đầu tư, du lịch, quảng bá hình ảnh Phú Quốc cả về sự phát triển, xanh, sạch, đẹp và tiến tới Net Zero. Dù còn rất nhiều việc phải làm, cả tỉnh và Chính phủ đã ưu tiên đầu tư rất nhiều công trình lớn cho sự kiện này tại Phú Quốc”, ông Khoa nói.

Ông Khoa cũng thẳng thắn nhìn nhận, Phú Quốc đã và đang đối mặt với một số vấn đề cần giải quyết, như chưa có nhà máy xử lý rác. Khu vực Dương Đông, An Thới phát triển từ lâu, tập trung đông dân, nên hạ tầng thiếu đồng bộ, đặc biệt về thoát nước, xử lý môi trường, chỉnh trang đô thị. Trong quản lý đất đai, xây dựng, số vụ vi phạm đã giảm nhiều, nhưng công tác này vẫn phải tiếp tục được quan tâm.

“Chính phủ đã định hướng xây dựng Phú Quốc thành trung tâm du lịch sinh thái nghỉ dưỡng, du lịch biển, đảo tầm cỡ quốc gia và quốc tế. Với lợi thế của mình, để phát triển Phú Quốc nhanh, mạnh và bền vững hơn còn nhiều vấn đề đặt ra trong khâu quản lý nhà nước, đặc biệt về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền đặc khu.

Đặc khu sẽ phối hợp với tỉnh để xây dựng, hoàn thiện Đề án phát triển đặc khu Phú Quốc, những kiến nghị, đề xuất cụ thể chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu và đề xuất đưa vào đề án này”, ông Khoa nói.

Ðề xuất nâng thời gian miễn visa với khách quốc tế

Là một trong những nhà đầu tư lớn nhất vào Phú Quốc hiện nay, đại diện Sun Group vùng Miền Nam cho rằng, Phú Quốc thành đặc khu là dấu mốc có ý nghĩa chiến lược. Với tiềm năng và hạ tầng đã được đầu tư bài bản, Phú Quốc đủ điều kiện trở thành một trung tâm du lịch, dịch vụ, sáng tạo và tài chính mang tầm quốc tế.

Đại diện Sun Group đề xuất, cần có cơ chế đặc thù vượt trội cho Phú Quốc, đủ sức cạnh tranh với mô hình như Jeju (Hàn Quốc), Bali (Indonesia). Trong đó, cần ưu đãi thêm về chính sách thị thực (visa), nâng thời gian miễn visa với khách quốc tế đến Phú Quốc (có thể lên tới 180 ngày), áp dụng thị thực điện tử linh hoạt, có thể gia hạn tối đa 2 lần; Thêm chính sách visa riêng cho nhà đầu tư, sinh viên nước ngoài theo giá trị vốn góp, thời gian học của cá nhân, tổ chức tới đầu tư, học tập trong tương lai.

Đại diện Sun Group cũng kỳ vọng, việc bảo tồn rừng và hệ sinh thái biển không chỉ là trách nhiệm, mà còn là lợi thế cạnh tranh của Phú Quốc. Để khai thác lợi thế này, có thể cho phép phát triển du lịch sinh thái có kiểm soát trong vườn quốc gia và khu bảo tồn biển, kết hợp với các cam kết về bảo tồn và phục hồi hệ sinh thái, với sự tham gia giám sát của cộng đồng.

Ông Nguyễn Vũ Khắc Huy, Tổng Giám đốc Cty TNHH Du lịch Vina Phú Quốc đề xuất, duy trì và mở rộng các chính sách ưu đãi về thuế với doanh nghiệp, cá nhân. Đặc biệt, cần thêm sự phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho chính quyền đặc khu, như quyền về quyết định đầu tư, quản lý đất đai để giảm thủ tục hành chính. Ưu tiên đầu tư hạ tầng giao thông, hạ tầng số cho Phú Quốc. Cùng đó, xây dựng khung pháp lý đặc thù để quản lý du lịch bền vững, bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

Du khách đi chợ đêm ở Phú Quốc

Làm việc với các sở ngành, lãnh đạo đặc khu Phú Quốc mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh An Giang - Hồ Văn Mừng đánh giá, Phú Quốc đóng vai trò đặc biệt với sự phát triển của tỉnh. Thu ngân sách của tỉnh An Giang sau hợp nhất khoảng 25.000 tỷ đồng/năm, trong đó Phú Quốc đóng góp tới 9.000 tỷ đồng. “Về mô hình chính quyền đặc khu, Phú Quốc cần sớm xây dựng báo cáo, để tỉnh tổng hợp báo cáo Bộ Nội vụ”, ông Mừng yêu cầu.

Với đề xuất cho thuê khai thác môi trường rừng, biển kết hợp bảo tồn và du lịch, ông Mừng cho rằng, nhiều nước đã làm, nước ta cũng có một số nơi làm rất tốt, có thể học hỏi, như rừng Cúc Phương (Ninh Bình) đang làm, thu hút rất đông khách. Nếu đơn vị quản lý rừng không làm được cần nghiên cứu cho doanh nghiệp thuê làm.

Ðột phá du lịch, bất động sản

Thời điểm xác lập là đơn vị hành chính đặc khu, Phú Quốc đang cao điểm du lịch hè.

NHẬT HUY - PHẠM THANH