84 tuổi, nữ văn sĩ Condé đoạt giải Nobel Văn chương thay thế 2018
Chiều 12/10 (giờ Stockholm), giải Văn chương The New Academy (Den Nya Akademien - litteraturpriset 2018) thay thế Nobel Văn học vì scandale tình dục, đã công bố người chiến thắng là nhà văn nữ Maryse Condé, 84 tuổi, người vùng Caribbean. Đây là giải thưởng chỉ được trao trong năm nay, sang năm khi 'sóng gió đã yên', giải Nobel Văn học lại tiếp tục được trao cùng với những giải Nobel khác.
Buổi công bố diễn ra tại Thư viện Công cộng Stockholm. Trong đoạn video, khi giành được giải thưởng, nữ tác giả cho biết bà "rất hạnh phúc và tự hào": "Nhưng hãy cho phép tôi chia sẻ nó với gia đình, bạn bè của tôi, và trên tất cả, mọi người dân Guadeloupe, những người sẽ vui mừng và xúc động khi thấy tôi nhận giải thưởng này".
Bà Condé viết bằng tiếng Pháp, giữ khoảng cách đáng kể với hầu hết phong trào văn học Caribbean, thường tập trung vào các chủ đề có mối quan hệ chính trị và nữ quyền. Bà thừa nhận: "Tôi không thể viết bất cứ điều gì... trừ khi nó có một ý nghĩa chính trị nhất định".
Tại Stockholm, ban tổ chức công bố giải The New Academy thuộc về nữ văn sĩ Maryse Condé (Ảnh: AFP)
Theo từ điển Britannica, bà Condé sinh năm 1934 (có một số nơi ghi sinh năm 1937), là một người con của vùng Guadeloupe (một trong những quần đảo nằm ở phía đông vùng Caribbean). Trong một bài phỏng vấn, trả lời cho câu hỏi: "Công chúng có coi bà là nhà văn người Pháp không?", Condé đã trả lời: "Không, họ coi tôi là nhà văn Caribbean".
Bà Condé đã viết khoảng 20 cuốn tiểu thuyết (cuốn tiểu thuyết đầu tiên viết ở tuổi 11). Tác phẩm của bà mô tả sự tàn phá của chủ nghĩa thực dân và sự hỗn loạn của thời kỳ hậu thuộc địa, khám phá các vấn đề chủng tộc, giới tính và văn hóa trong một loạt các khu vực, địa danh lịch sử. Tác phẩm của bà đã được dịch sang tiếng Anh và các thứ tiếng khác, đã từng giành các giải thưởng: Le Grand Prix Litteraire de la Femme (1986), Le Prix de L'Académie Francaise (1988).
Nữ văn sĩ Maryse Condé (Ảnh: AFP)
Bà học tại Đại học Sorbone, Paris năm 1975. Trong những năm tháng hỗn loạn về chính trị (1960-1968), bà dạy ở Guiena, Ghana và Senegal. Năm 1985, Condé nhận học bổng Fulbright, giảng dạy ở Mỹ. Bà trở thành giáo sư văn chương Pháp và cộng đồng Pháp ngữ tại trường Đại học Columbia (New York). Bà cũng từng giảng dạy ở nhiều nơi như: Đại học California - Berkeley, UCLA (Mỹ), Sorbonne (Pháp)... Ngoài các sáng tác, Condé có sự nghiệp học thuật, nghiên cứu nhiều thành tựu. Năm 2004, bà nghỉ hưu tại Trường Đại học Columbia.
Theo AFP, đơn vị tổ chức giải thưởng: The New Academy là một tổ chức phi lợi nhuận, độc lập về chính trị và tài chính, mới được thành lập từ tháng 7 (sau khi có scandal bê bối tình dục trong giải Nobel Văn học) bởi cộng đồng gồm hơn 100 nhà văn, nhà báo, diễn viên, nghệ sĩ và các thủ thư Thụy Điển. Giải có tiêu chí hoàn toàn khác so với giải Nobel chính thức khi muốn lựa chọn ra một nhà văn có những tác phẩm hư cấu chạm đến câu chuyện của nhân loại, thay vì trao cho một người viết được tác phẩm có lý tưởng xuất sắc nhất.
Những cuốn sách của bà Condé đã được xuất bản (Ảnh: Reuters)
Vào cuối tháng 8, ban tổ chức của giải đã công bố tên bốn tác giả đứng đầu theo kết quả bình chọn của độc giả toàn thế giới từ danh sách đề cử ban đầu gồm 47 người: Haruki Murakami (Nhật Bản), Neil Gaiman (Anh), Kim Thúy (người Canada gốc Việt) và Maryse Condé vào vòng đánh giá chuyên môn cuối cùng. Ở vòng này, ban giám khảo gồm 4 thành viên là những nhân vật có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực xuất bản văn học cũng như thư viện, sẽ bình chọn người chiến thắng chung cuộc. Riêng Haruki Murakami đã xin rút để tập trung cho sáng tác.
Đoạt giải thưởng Văn chương cao quý này, đến tuần đầu của tháng 12/2018, bà Condé sẽ nhận phần thưởng một triệu kronor (khoảng 1,1 triệu USD, hay 2,5 tỷ VNĐ).
