80% nguyên nhân gây ung thư đến từ môi trường sống

Theo dự báo của Bộ Y tế, đến năm 2020, con số mắc ung thư ở Việt Nam là gần 200.000 ca. Ảnh minh họa

Còn theo thống kê của Viện nghiên cứu phòng chống ung thư, ước tính Việt Nam có khoảng 94.000 người chết vì ung thư/năm, tỷ lệ tử vong do ung thư tại Việt Nam đứng thứ 78/172 quốc gia được điều tra.

Các bệnh ung thư nam giới mắc nhiều nhất vẫn là phổi, dạ dày, đại trực tràng, thực quản... và ở nữ là ung thư vú, đại trực tràng, phổi, buồng trứng…

Trong giai đoạn 2010-2020, dự báo số người bị ung thư thực quản tăng 2,8 lần (từ 3.872 lên 10.920 ca). Tương tự, số người mắc ung thư đại trực tràng tăng 1,75 lần; bị ung thư phổi tăng 1,56 lần (lên gần 23.000 ca), ung thư dạ dày tăng hơn 1 lần.

Ở nữ giới, ung thư vú vẫn phổ biến nhất với số bệnh nhân dự báo sẽ tăng từ hơn 12.500 năm 2010 lên 22.612 ca vào năm 2020 (1,8 lần). Tương tự số người bị ung thư đại trực tràng cũng tăng 1,8 lần, ung thư phổi tăng 2 lần, tuyến giáp tăng 2,1 lần. Đáng chú ý số ca ung thư buồng trứng dự báo tăng 2,5 lần trong 4 năm tới, từ 2.185 ca lên 5.558.

Ô nhiễm môi trường sống, khói thuốc, thực phẩm, nguồn nước; bệnh nghề nghiệp...là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới ung thư. Ảnh minh họa.

Theo GS.TS Nguyễn Bá Đức - Phó chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam, 80% nguyên nhân ung thư có thể phòng tránh liên quan đến thuốc lá, ô nhiễm môi trường, thực phẩm, nguồn nước; bệnh nghề nghiệp... 20% còn lại không thể phòng tránh gồm tuổi cao, giới tính, gen di truyền...

GS.TS Nguyễn Bá Đức cho biết, ung thư là loại bệnh có nhiều nguyên nhân và rất đa dạng. Có thể chia thành nhóm nguyên nhân có thể phòng tránh và nhóm nguyên nhân không thể phòng tránh.

80% nguyên nhân ung thư ở nhóm này có thể phòng tránh bao gồm: thuốc lá; ô nhiễm môi trường; ô nhiễm thực phẩm, nguồn nước; bệnh nghề nghiệp (hóa chất trong công nghiệp); tia phóng xạ; vi rút; vi khuẩn...

Nhóm các nguyên nhân không thể phòng tránh như tuổi cao; giới tính; địa lý; chủng tộc; gen di truyền... chỉ chiếm 20%. Người cao tuổi dễ mắc ung thư hơn trẻ tuổi vì thời gian tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ về môi trường lâu hơn, nhiều hơn.

Tuổi thọ cũng là một yếu tố nguy cơ vì tế bào của cơ thể phải sinh sản quay vòng nhiều lần thì nguy cơ sai sót trong quá trình sinh ra tế bào mới càng cao.

Các chuyên gia cho rằng Việt Nam cần thiết lập hệ thống theo dõi, giám sát về ung thư để lập kế hoạch phòng và kiểm soát ung thư dựa trên bằng chứng khoa học.

Hệ thống này cần bảo đảm cung cấp các thông tin y tế thường xuyên, kịp thời về các chỉ số sức khỏe; phân tích các chỉ số theo thời gian, địa điểm và giữa các nhóm quần thể; đồng thời chia sẻ, phổ biến thường xuyên các kết quả theo dõi, đánh giá.

Còn đối với mỗi người dân, các chuyên gia khuyến cáo, để phòng bệnh ung thư cần hạn chế tiếp xúc các yếu tố nguy cơ từ môi trường khói thuốc lá, ATVSTP, không dùng thực phẩm bị ô nhiễm hóa chất, thuốc trừ sâu, thuốc bảo quản tăng trọng; phòng tránh các vi rút gây viêm gan B, C, HPV (vi rút gây u nhú); bảo hộ lao động.

Ngoài ra, tăng cường rèn luyện thân thể để nâng cao sức đề kháng, chống lại bệnh tật.

Minh Châu