60 năm quan hệ Việt-Lào: Mạch nguồn sáng tác bất tận của nhạc sỹ Lào
Các nhạc sỹ Lào sáng tác nhiều bài hát Lào-Việt là đến từ tấm lòng, từ trái tim, bởi nếu không có cảm xúc hoặc bị ép buộc, sẽ không thể có số lượng bài hát lớn và nhiều bài hát hay đến vậy.
(Ảnh minh họa. Phương Hoa/TTXVN)
Cùng tựa lưng vào dãy Trường Sơn hùng vĩ, cùng tắm chung dòng nước Mekong, hai dân tộc Việt Nam-Lào đã chia ngọt sẻ bùi trong suốt quá trình lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước.
Tình cảm thiêng liêng ấy không chỉ là động lực, sức mạnh giúp nhân dân hai nước chiến thắng mọi kẻ thù, xây dựng xã hội mới mà còn trở thành một hình tượng đặc sắc trong sáng tác nghệ thuật, để từ đó hàng trăm bài hát ca ngợi về tình đoàn kết, về quan hệ đặc biệt Việt Nam-Lào, Lào-Việt Nam đã ra đời.
Đây là điều rất khó tìm thấy trong quan hệ quốc tế, bởi để sáng tác, cho ra đời những tác phẩm âm nhạc hay, ngoài cái tài của người nhạc sỹ, còn cần đến nhiều yếu tố, trong đó yếu tố về mặt tình cảm xuất phát từ sự rung động của trái tim người nhạc sỹ là không thể thiếu.
Là người phổ lại bài hát "Bác Hồ - Một tình yêu bao la" của nhạc sỹ Thuận Yến ra tiếng Lào, đồng thời cũng có tới 5 sáng tác về Chủ tịch Hồ Chí Minh và quan hệ Lào-Việt, trong đó có bài ''Lung Hồ Nay Duang Chay'' (Bác Hồ trong trái tim), nghệ sỹ ưu tú Touane Mouanechan, nguyên Giám đốc Trường Nghệ thuật quốc gia Lào, cho biết bản thân ông và các nhạc sỹ Lào rất thích chủ đề sáng tác về quan hệ Lào-Việt vì trên thế giới, không có nhiều nước có được quan hệ như hai nước Lào và Việt Nam, luôn đồng cam cộng khổ, sống chết bên nhau, luôn chia sẻ, giúp đỡ, hỗ trợ nhau một cách thật lòng để cùng nhau phát triển.
Chia sẻ với phóng viên Thông tấn xã Việt Nam tại Lào nhân kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Lào (5/9/1962-5/9/2022), 45 năm ký kết Hiệp ước Hữu nghị và hợp tác Việt Nam-Lào (18/7/1977-18/7/2022), ông Touane khẳng định chính vì cảm nhận được sự vĩ đại, sự vô tư, trong sáng và có một không hai trong quan hệ giữa hai nước Lào và Việt Nam, nên cũng như các nhạc sỹ Việt Nam, các nhạc sỹ Lào có rất nhiều bài hát về quan hệ hai nước xuất phát từ tấm lòng, từ trái tim của họ. Bản thân ông, dù đã nghỉ hưu nhưng vẫn thực sự muốn sáng tác thêm các bài hát về Chủ tịch Hồ Chí Minh, về quan hệ giữa hai nước, vì ông muốn đóng góp một phần nhỏ vào việc duy trì và phát triển mối quan hệ hữu nghị và hết sức tốt đẹp giữa Lào và Việt Nam.
Ông Touane cho biết để kỷ niệm Năm Đoàn kết Hữu nghị Lào-Việt Nam và cũng để thế hệ trẻ hiểu thêm về quan hệ hữu nghị vĩ đại giữa hai nước, ông cũng đang sáng tác bài hát ''Phuon The'' (Người bạn chân chính), hiện bài hát đã gần hoàn thành và đang chờ phối nhạc.
Tương tự như nghệ sỹ ưu tú Touane Mouanechan, dù đã ở cái tuổi ngoài 70 và đã có gần 10 bài hát về Chủ tịch Hồ Chí Minh và về quan hệ hữu nghị Lào-Việt Nam, trong đó có những tác phẩm như “Hồng Hà-Cửu Long” và “Hồ Chí Minh, Mặt Trời chiếu sáng muôn đời”, nghệ sỹ quốc gia Duangmixay Lykaya hiện vẫn miệt mài sáng tác các bài hát về quan hệ Lào-Việt.
Chia sẻ với phóng viên Thông tấn xã Việt Nam, ông Duangmixay cho biết "dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân Việt Nam đã giúp Lào rất nhiều, đã hết lòng vì cách mạng Lào và vì đất nước Lào. Có thể nói, mọi bờ tre, ngọn núi trên đất Lào đều có máu của quân tình nguyện Việt Nam và chuyên gia Việt Nam. Vì vậy, tôi thấy cần thiết phải sáng tác các bài hát mới để giáo dục giới trẻ”.
Theo ông Duangmixay, đó là trách nhiệm với những người đã hy sinh vì nền độc lập của hai dân tộc, là tình cảm tự nhiên xuất phát từ trái tim của những con người luôn kề vai sát cánh, chia ngọt sẻ bùi với nhau trong mọi hoàn cảnh, mọi thời điểm. Chính vì vậy, ông sẽ còn tiếp tục sáng tác vì tình đoàn kết đặc biệt giữa hai nước Lào-Việt Nam anh em.
Giải thích về lý do các nhạc sỹ Lào sáng tác nhiều bài hát về quan hệ Lào-Việt, nguyên Thứ trưởng Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch Lào, nghệ sỹ quốc gia, Bouangeun Xaphouvong nhấn mạnh việc sáng tác nhạc của người nhạc sỹ đòi hỏi cảm xúc và thời gian đã chứng minh mạch nguồn cảm xúc từ mối quan hệ vĩ đại Lào-Việt Nam chưa bao giờ ngừng dạt dào trong giới văn nghệ sỹ Lào.
Bức tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào Kaysone Phomvihane thể hiện mối quan hệ Việt-Lào là mãi mãi. (Ảnh: Quang Quyết/TTXVN)
Chủ tịch Hội nghệ sỹ quốc gia Lào Bouangeun Xaphouvong khẳng định việc các nhạc sỹ Lào sáng tác nhiều bài hát Lào-Việt là đến từ tấm lòng, từ trái tim, bởi nếu không có cảm xúc hoặc bị ép buộc, sẽ không thể có số lượng bài hát lớn và nhiều bài hát hay đến vậy về quan hệ hữu nghị vĩ đại Lào-Việt Nam.
Ông nói: “Đây là sự cảm nhận từ đáy lòng của những người sáng tác âm nhạc Lào, đồng thời cũng là thể hiện sự tri ân và sự biết ơn vô hạn của các nhạc sỹ Lào đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đã luôn đồng hành, ủng hộ và giúp đỡ đất nước Lào chúng tôi trong sự nghiệp bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước cả thời kỳ trước cũng như hiện nay”.
Ông Bouangeun khẳng định đây là một trong những yếu tố làm nên quan hệ hữu nghị vĩ đại Lào-Việt và khiến mối quan hệ này được gọi là có một không hai trên thế giới. Bên cạnh đó, việc sáng tác các bài hát về quan hệ Lào-Việt cũng là để công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ được nghe, được hiểu về mối quan hệ vô cùng tốt đẹp giữa hai nước Việt-Lào anh em.
Là tác giả của ca khúc “Hồ Chí Minh kính yêu muôn đời”, một trong những bài hát song ngữ Việt-Lào được yêu thích ở Lào và thường được biểu diễn trong các buổi sinh hoạt văn nghệ, giao lưu nghệ thuật Việt Nam-Lào, nguyên Thứ trưởng Bouangeun cho biết: “Bản thân tôi dù tuổi đã cao, sức khỏe không còn như xưa, nhưng việc sáng tác thì không tuổi, nên chừng nào còn thở, chừng nào còn tồn tại trên thế gian này, chừng nào còn đóng góp được dù chỉ là một chút nhỏ để được nói, được viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh, về tình hữu nghị Lào-Việt Nam, tôi sẽ còn viết.”
Với truyền thống quan hệ tốt đẹp, hết sức gắn bó, luôn kề vai sát cánh, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau cả trong những năm tháng chiến đấu chống lại kẻ thù chung cũng như trong thời kỳ bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước, quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam-Lào đã trở thành nguồn xúc cảm vô tận trong sáng tác âm nhạc của các nhạc sỹ hai nước.
Trong suốt 6 thập kỷ kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, đã có hàng trăm ca khúc viết về tình đoàn kết, về mối quan hệ đặc biệt Lào-Việt Nam.
Việc quan hệ hữu nghị vĩ đại giữa hai nước đang tiếp tục và ngày càng được củng cố, gắn kết, chắc chắn sẽ tiếp tục là động lực, là cảm hứng để các nhạc sỹ hai nước có thêm nhiều nhạc phẩm hay giúp lay động trái tim nhân dân hai nước Việt Nam-Lào anh em./.
