6 nguyên nhân khiến học sinh Việt Nam quá tải, quay cuồng học hành

Việc học hành, thi cử khiến học sinh mệt mỏi, căng thẳng. Ảnh: Hải Nguyễn.

Nội dung giáo dục nặng lí thuyết, ít thực hành

Bên lề họp báo công bố Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) mới, GS Nguyễn Minh Thuyết cho biết, từ nhiều năm trước khi thực hiện chương trình GDPT năm 2000 (chương trình hiện hành), dư luận đã nêu lên hiện tượng “quá tải” trong giáo dục.

Thậm chí hình ảnh học sinh phải khoác trên lưng chiếc cặp nặng hàng chục cân đã trở thành chủ đề mổ xẻ trên các phương tiện truyền thông, phê phán việc học sinh phải học quá nhiều thứ, không có thời gian vui chơi. Dư luận vẫn mong muốn chương trình, SGK phải thực hiện giảm tải nhiều hơn nữa.

GS Nguyễn Minh Thuyết chia sẻ về những điểm mới của Chương trình GDPT mới.

Cho rằng thời lượng học của học sinh phổ thông Việt Nam chỉ vào loại trung bình thấp so với các nước, GS Nguyễn Minh Thuyết chỉ ra 6 nguyên nhân dẫn đến hiện tượng "quá tải":

Thứ nhất, nội dung giáo dục còn nặng về lí thuyết; nhiều nội dung không không thiết thực, vừa khó học, dễ quên, vừa không gây được hứng thú cho học sinh.

Thứ hai, phương pháp dạy học còn nặng về thuyết trình, không phát huy được tính tích cực của học sinh trong việc khám phá, thực hành.

Thứ ba, thời lượng học được phân bổ đồng loạt đối với tất cả các trường trong cả nước, nhiều khi chưa tương thích với nội dung học tập. Giáo viên không được quyền chủ động bố trí thời lượng dạy học phù hợp với học sinh và điều kiện thực tế của lớp mình.

Thứ tư, học sinh phải đối phó với nhiều kỳ thi, đặc biệt là thi chuyển cấp và thi tốt nghiệp THPT, do đó phải học nhiều.

Thứ năm, hiện tượng dạy thêm học thêm tràn lan chiếm thời gian nghỉ ngơi, khiến học sinh căng thẳng và mệt mỏi.

Thứ sáu, do mong muốn quá nhiều ở con và do áp lực cạnh tranh, nhiều bậc cha mẹ bắt con tham gia quá nhiều chương trình học tập ngoài nhà trường.

Giải pháp “giảm tải” cho học sinh

Sau khi phân tích nguyên nhân, Tổng chủ biên chương trình GDPT mới đưa ra các giải pháp nhằm "giảm tải", giảm áp lực học hành cho học sinh.

Đầu tiên là giảm số môn học và hoạt động giáo dục. Nhờ thực hiện dạy học tích hợp và sắp xếp lại kế hoạch giáo dục ở các cấp học, chương trình GDPT mới giảm được số môn so với chương trình hiện hành.

Đặc biệt, ở cấp THCS giảm được 54 tiết nhờ việc dạy học tích hợp. Ở cấp THPT giảm được từ 262 đến 315 tiết.

Những môn học trong chương trình GDPT mới và phẩm chất, năng lực người học.

Giải pháp tiếp theo là giảm kiến thức kinh viện, không phù hợp và không thiết thực đối với học sinh.

"Chương trình GDPT mới là một chương trình mở, tạo điều kiện cho học sinh được lựa chọn nội dung học tập và môn học phù hợp với nguyện vọng, sở trường của mình. Được chọn những nội dung học tập phù hợp với nguyện vọng, sở trường, học sinh sẽ không bị ức chế, dẫn tới quá tải, mà ngược lại, sẽ học tập hào hứng, hiệu quả hơn"- GS Nguyễn Minh Thuyết chia sẻ.

Ngoài ra, chương trình GDPT mới triệt để thực hiện phương pháp dạy học tích cực. Theo đó, học sinh được hoạt động để tự mình tìm tòi kiến thức, phát triển kĩ năng. Còn thầy cô được quyền chủ động phân bổ thời gian dạy học và lựa chọn phương pháp phù hợp với mỗi nội dung, đối tượng và hoàn cảnh cụ thể. GS Thuyết cho rằng đây cũng là những yếu tố quan trọng để giảm tải chương trình.

Ngoài ra, một yếu tố quan trọng giúp giảm tải, theo GS Nguyễn Minh Thuyết, chính là việc đổi mới đánh giá, thi cử.

"Để thực hiện Chương trình GDPT mới, từ phương thức đánh giá đến nội dung đánh giá, hình thức công bố kết quả đánh giá sẽ có những cải tiến nhằm bảo đảm độ tin cậy, khách quan, phù hợp với từng cấp học, không gây áp lực lên học sinh.

Đặc biệt việc thi cử sẽ hướng đến nhẹ nhàng, hạn chế tốn kém cho ngân sách nhà nước, gia đình học sinh và xã hội"- GS Thuyết khẳng định.

Tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông mới cũng mong muốn các bậc cha mẹ học sinh cần tính toán để giúp con xây dựng kế hoạch học tập, vui chơi, nghỉ ngơi hợp lí, tránh tạo thêm áp lực cho con ngoài giờ học ở trường.

Đặng Chung