3 tháng bóc gạch mosaic ở Thương xá Tax Sài Gòn

Sáng 12/10, tòa nhà Thương xá Tax tại Q.1, TP. HCM bắt đầu được đập bỏ toàn bộ để chuẩn bị mặt bằng xây công trình mới có 40 tầng cao mang tên Trung tâm Thương mại Dịch vụ Văn phòng khách sạn Satra Tax Plaza.

Thương xá Tax là trung tâm thương mại lâu đời và nổi tiếng nhất tại TP HCM. Ảnh VNE.

Tổng công ty Thương mại Sài Gòn TNHH một thành viên Satra, chủ đầu tư dư án này có cuộc họp vào sáng 11/10 để báo cáo kế hoạch bảo tồn các hạng mục theo chỉ đạo của UBND Thành phố, theo tin tức trên báo Tuổi trẻ.

Theo ông Đoàn Hoài Minh - Phó Tổng giám đốc Satra, cụm nội dung được bảo tồn tại Thương xá Tax bao gồm hai phần. Bên ngoài công trình gồm: bảng hiệu thương xá Tax; mái che nắng dọc vỉa hè; các đường nét, nhịp điệu của kiến trúc khối bệ thời kỳ đầu trên mặt đứng (đặc biệt chú ý ở góc đường Lê Lợi - Nguyễn Huệ).

Còn phần bên trong công trình cần bảo tồn gồm: không gian sảnh chính, tức không gian thông tầng với yêu cầu ít nhất là 2 tầng; cầu thang đi từ tầng trệt lên lầu 1 tại khu vực sảnh chính, có tay vịn và lan can bằng đồng có các chi tiết trang trí hoa văn từ thời kỳ đầu; các phần trang trí lót gạch mosaic tại không gian sảnh chính và các biểu tượng gà trống, quả cầu được đúc bằng đồng gắn ở đầu cầu thang.

Nội dung bảo tồn các phần kiến trúc có liên quan đến gạch mosaic ở sảnh chính, gồm hai thảm gạch mosaic ở lối vào và cầu thang khảm gạch mosaic.

Công việc bảo tồn chính phía trong Thương xá Tax là nhằm gìn giữ các hoa văn bằng gạch mosaic của công trình cũ. Ảnh VNE.

Có 4 phương án bảo tồn được đề xuất, sau khi cân nhắc, chủ đầu tư chọn phương án bảo tồn: Bóc tách toàn bộ gạch mosaic trên cầu thang, diềm trang trí, các lối vào và lắp đặt lại trên kết cấu mới.

Như vậy, khi xây mới tòa nhà thương xá Tax, sảnh chính và cầu thang cũng như không gian lầu 1 sẽ được duy trì “như cũ”. Các mảng gạch mosaic ở nền trệt, ở cầu thang sẽ được bóc ra, đưa đi lưu giữ theo đúng tiêu chuẩn bảo tồn, và sẽ lắp đặt lại theo đúng kích cỡ, vị trí của công trình mới.

Theo báo Vnexpress, được xây hồi đầu thế kỷ 20, Thương xá Tax là trung tâm thương mại lâu đời và nổi tiếng nhất tại TP HCM, nằm ngay trung tâm quận 1. Hạng mục quý nhất của tòa nhà cổ này là thảm gạch mosaic ở cầu thang và một số khu vực khác bên trong.

Mosaic (còn được gọi là "ghép mảnh" hoặc "khảm") là hình thức nghệ thuật trang trí - tạo ra hình ảnh từ tập hợp gồm những mảnh nhỏ. Để bóc tách và bảo quản, giữ gìn thảm gạch mosaic, chủ đầu tư (Tổng công ty Thương mại Sài Gòn) ký hợp đồng với Bộ môn Khảo cổ - Khoa Lịch sử của Đại học KHXH&NV TP HCM.

Quá trình bóc tách từng mảnh gạch nhỏ rất công phu. Ảnh VNE.

Công việc bảo tồn chính phía trong Thương xá Tax là nhằm gìn giữ các hoa văn bằng gạch mosaic của công trình cũ. Khó khăn nhất là gạch ở cầu thang chính. Nhân viên khảo cổ điền thông tin, ký hiệu bản vẻ trước khi tiến hành bóc tách thảm gạch mosaic.

Quá trình bóc tách từng mảnh gạch nhỏ rất công phu, đòi hỏi sự tỷ mỷ, cẩn thận đến từng chút một, nếu không sẽ rất dễ làm gạch hư hỏng. Các nhân viên khảo cổ làm việc liên tục trong hơn 3 tháng để hoàn thành việc bóc tách thảm gạch mosaic bên trong Thương xá Tax Sài Gòn.

Việc đập bỏ Thương xá Tax từng được ấn định trong năm 2014. Tuy nhiên, người Sài Gòn bày tỏ sự tiếc nuối vì nơi đây gắn với nhiều kỷ niệm. Chính quyền TP HCM sau đó chỉ đạo chủ đầu tư phối hợp với các đơn vị nghiên cứu có phương án bảo tồn, gìn giữ các nét kiến trúc cổ của tòa nhà.

Dã Quỳ (T/H)