25 năm nâng tầm vị thế Việt Nam cùng ASEAN

Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cầm (đứng thứ 2 từ phải sang) cùng các Ngoại trưởng ASEAN trong cuộc họp kết nạp Việt Nam vào ASEAN tại Brunei ngày 28-7-1995. Ảnh: VGP

Bước tiến lịch sử

Theo nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cầm, Việt Nam gia nhập ASEAN là một quyết sách đúng đắn khi bắt nhịp kịp thời với xu thế toàn cầu hóa gắn với khu vực hóa.

“Chúng ta đã đáp ứng lời tuyên bố của các nhà sáng lập ra ASEAN là tăng cường hợp tác để mỗi nước phát triển và cả khu vực cùng phát triển”, nguyên Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cầm nhấn mạnh.

Nhìn lại quá trình khởi đầu của Việt Nam tại ASEAN, ông Nguyễn Mạnh Cầm cho biết, chỉ 6 tháng sau khi đứng trong hàng ngũ ASEAN, Việt Nam đã cùng các nước thành viên ASEAN và các đối tác Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc đại diện cho châu Á thành lập Diễn đàn Hợp tác Á – Âu (ASEM) với 17 nước châu Âu. Như vậy, Việt Nam đã trở thành thành viên sáng lập ASEM, có quan hệ hợp tác song phương lẫn đa phương với các nước châu Âu. Mối quan hệ với những nước có trình độ phát triển cao của châu Âu đã góp phần đẩy nhanh sự phát triển của Việt Nam nói riêng.

Phát huy trên nền tảng đó, đến năm 1998, Việt Nam tiếp tục gia nhập Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) với những “siêu cường” thế giới. Từ đó mở ra kỷ nguyên mới trong tiến trình phát triển vượt bậc của đất nước, xây dựng hiệu quả uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Một điểm nhấn quan trọng ngay sau khi gia nhập ASEAN, Việt Nam đã có đóng góp đầu tiên đáng ghi nhận là việc kiện toàn “nội lực” của khối, cụ thể là Việt Nam tích cực thúc đẩy ASEAN kết nạp các nước Lào, Myanmar và Campuchia.

Nhờ đó, ASEAN đã trở thành “mái nhà chung” của toàn bộ 10 quốc gia ở khu vực Đông Nam Á, đưa ASEAN trở thành tổ chức đại diện cho toàn khu vực, chấm dứt thời kỳ chia rẽ, mở ra giai đoạn hợp tác hữu nghị cùng phát triển ở khu vực.

Bên cạnh việc tăng cường thúc đẩy hợp tác và liên kết nội khối, Việt Nam đã tích cực tham gia thúc đẩy hợp tác giữa ASEAN với các nước đối tác trên nhiều lĩnh vực, đồng thời góp phần đề cao và giữ vững vai trò chủ đạo của ASEAN tại các tiến trình hợp tác khu vực. Trong suốt 25 năm qua, Việt Nam đã phát huy vai trò là cầu nối tích cực tăng cường quan hệ giữa ASEAN với các đối tác, kể cả việc góp phần tháo gỡ một số vướng mắc, giúp nâng tầm quan hệ giữa 2 bên, được cả ASEAN và các nước đối tác đánh giá cao. Mặt khác, Việt Nam cũng “lá cờ tiên phong” trong việc giữ vững vai trò chủ đạo của ASEAN tại các tiến trình hợp tác khu vực do ASEAN khởi xướng như ASEAN+1, ASEAN+3, EAS, Cấp cao Đông Á...

Việt Nam tham gia ASEAN đã góp phần quan trọng vào việc củng cố môi trường hòa bình và an ninh cho sự nghiệp phát triển đất nước, phá thế bao vây về chính trị, cô lập về kinh tế, tạo thuận lợi cho triển khai đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa. Quan điểm xuyên suốt của Việt Nam là luôn coi trọng hợp tác ASEAN vì ASEAN có tầm quan trọng chiến lược đối với an ninh và phát triển của Việt Nam.

Trọng trách của một “lá cờ tiên phong”

Đối với ASEAN, năm 2020 là lần thứ 3 Việt Nam đảm nhận cương vị Chủ tịch luân phiên, đúng dịp kỷ niệm 25 năm Việt Nam gia nhập ASEAN. Trong năm 1998 và 2010, khi đảm nhận cương vị Chủ tịch ASEAN, Việt Nam đã đóng góp rất lớn vào thành tựu chung của ASEAN, nổi bật như thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các nước nội khối; thúc đẩy các cơ chế mới; tăng cường hợp tác với các cường quốc...

Nối tiếp những thành tích trước đây, trong năm nay, Việt Nam tiếp tục được các thành viên ASEAN cũng như các nước đối tác đặt kỳ vọng rất lớn trong việc dẫn dắt và thúc đẩy ASEAN có những bước tiến mới. Trên thực tế trong nửa đầu năm 2020, Việt Nam đã được lãnh đạo các nước ASEAN và các nước đối tác ASEAN liên tục đánh giá rất cao khi hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ dẫn dắt ASEAN, nhất là trong giai đoạn nhiều “sóng gió” bởi những thách thức mới chưa từng có trong lịch sử như đại dịch Covid-19, nhiều căng thẳng và thách thức đa phương,...

Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 diễn ra tại Hà Nội vào ngày 26-6. Ảnh: VGP

Đặc biệt, trước “kẻ thù chung” Covid-19 của toàn nhân loại hoành hành từ đầu năm đến nay, dưới sự dẫn dắt của Việt Nam, ASEAN đã cho thế giới thấy một cách thực chất nhất về sự đoàn kết của các quốc gia thành viên khi đã thực sự huy động được sự thống nhất, tạo ra “nội lực” mạnh mẽ trong khối để có thể đạt hiệu quả tích cực. Cùng với đó, Việt Nam đã khẳng định năng lực dẫn dắt ASEAN trong nhiệm vụ “kép” là “dồn tổng lực” ứng phó hiệu quả với đại dịch vừa hoàn thành tốt các nhiệm trong kế hoạch năm được vạch ra trước khi đại dịch xuất hiện.

Năm 2020 được đánh giá là một dấu mốc lịch sử của Việt Nam trên trường quốc tế khi cùng lúc đảm nhận 2 trọng trách lớn tại khu vực và toàn thế giới. Cùng với cương vị là Chủ tịch ASEAN Năm 2020, Việt Nam cũng được Liên hợp quốc bầu làm Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Đây chính là minh chứng rõ nét cho uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, đồng thời khẳng định năng lực của Việt Nam đáp ứng được các yêu cầu thực tế trong việc giải quyết các thách thức của thế giới.

“Vai trò kép” mà Việt Nam đảm nhận trong năm nay là cơ hội để khẳng định năng lực và là “cú hích” quan trọng giúp Việt Nam tiếp tục chủ động, tích cực đóng góp cho an ninh, ổn định và thịnh vượng chung. Từ đó, tiếp tục khẳng định vị thế là quốc gia yêu hòa bình, năng động, đổi mới và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Thanh Trúc