20 năm, nhớ Trịnh Công Sơn…

Trong hơn 40 năm sáng tác, Trịnh Công Sơn để lại cho đời hơn 600 ca khúc. Một gia tài đồ sộ; thứ âm nhạc mà ai cũng có thể hát, ai trong đời cũng thuộc ít nhất một vài bài, thế hệ nào cũng đồng cảm, yêu mến. Trịnh hẳn vô cùng hạnh phúc khi gửi gắm tiếng lòng giàu trắc ẩn của mình vào những giai điệu gần gũi mà ám ảnh, day dứt.

Điều hiếm hoi mà nhạc sĩ họ Trịnh khác với nhiều đồng nghiệp của mình là trong suốt sự nghiệp sáng tác, ông chưa từng phổ thơ của bất cứ ai. Bởi, ông đã là người thơ trước nhất. Cái mạch nguồn trong trẻo từ tài năng thiên bẩm của Trịnh cứ thế tuôn chảy những ý thơ đắm đuối. Sự nhuần nhị, tinh tế và trau chuốt đến từng ý, từng từ trong mỗi tác phẩm, hẳn nhiên đầu tiên đó là những bài thơ rất đẹp…

Âm nhạc của ông thăng hoa bền bỉ, với mảng đề tài phong phú. Trong đó, cuộc đời - tình yêu - thân phận là những mảng đề tài sáng tác chủ đạo của ông. Vậy mà, viết về mẹ, người nghe lại nhận thấy chân dung ông ở một chiều kích khác bởi lời ca cảm động khiến nước mắt chực trào: “Đêm chong đèn ngồi nhớ lại/Từng câu chuyện ngày xưa/Mẹ về đứng dưới mưa/Che đàn con nằm ngủ/Canh từng bước chân thù/Mẹ ngồi dưới cơn mưa…”(Huyền thoại mẹ). Viết tình ca, ta lại dễ bắt gặp một gã lãng tử phong tình, sống trọn vẹn và tận hiến với tình yêu: “Ta mang cho em một đóa quỳnh/Quỳnh thơm hay môi em thơm/Môi em cho ta một cánh hồng/Lụa là phút ấy chưa quên” (Quỳnh hương). Cái chất thơ vừa bảng lảng, vừa tinh tế khi xây dựng hình ảnh khiến âm nhạc Trịnh Công Sơn có khả năng lay động mãnh liệt xúc cảm người nghe, thậm chí… không hiểu, không cắt nghĩa được mà vẫn thấy thật. Đó là điều thật lạ mà chắc rằng chỉ riêng ông mới làm được.

Cuộc hành trình dài hơn 40 năm sáng tác, mối giao cảm giữa âm thanh và ngôn ngữ đã đắp lớn hình hài những đứa con tinh thần của ông. Đi tới đâu, gắn bó và lỡ yêu đất, yêu người, ông cũng đều kịp gửi lại cho xứ sở những bài ca bất hủ. Người thủ đô hẳn sẽ hàm ơn ông nhiều lắm khi đã gửi tặng một trong những tình khúc viết về Hà Nội hay nhất mọi thời đại với Nhớ mùa thu Hà Nội.

Trịnh Công Sơn từng được Văn Cao ví là “Người thơ ca”, một khái quát ngắn gọn, hàm súc khi nhắc đến nhạc sĩ họ Trịnh. Ông đã sống một cuộc đời trọn vẹn nhất có thể với âm nhạc cùng gia tài sáng tác đồ sộ gửi lại cho hậu thế. Hơn 60 năm “rong chơi” trên cõi tạm trần gian - ấy hẳn là một cuộc “rong chơi” đầy mãn nguyện của một con người nhân hậu, giàu lòng trắc ẩn, yêu người, yêu đời bằng trái tim khát khao cống hiến. Tròn 20 năm trở về cát bụi thiên thu nhưng âm nhạc của ông mãi còn ở lại. Để rồi, mỗi ngày trên đất nước này, những tình khúc liêu trai của Trịnh vẫn đều đặn được ngân lên da diết, nói thay bao người những ý niệm đẹp về cuộc đời, về lẽ sống nhân sinh: “Sống trong đời sống cần có một tấm lòng/Để làm gì em biết không/Để gió cuốn đi…” (Để gió cuốn đi).

NGÔ THẾ LÂM