2 lý do khiến ngân hàng bất ngờ giảm lãi suất tiền gửi

Bộ phận phân tích của KB Securities Việt Nam - KBSV vừa có báo cáo cập nhật về lãi suất huy động.

Cụ thể, lãi suất huy động trên hầu hết các kỳ hạn đồng loạt giảm trên toàn hệ thống. Vào ngay những ngày đầu tháng 7, một số ngân hàng quốc doanh quyết định giảm lãi suất huy động kéo theo với mức điều chỉnh đồng thời ở nhóm ngân hàng thương mại với mức giảm phổ biến 20 – 30bps, một số ngân hàng cắt giảm giảm trên dưới 50bps mặc dù không có chỉ thị mới của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về lãi suất điều hành. Thanh khoản dư thừa và các ngân hàng muốn giảm mạnh chi phí vốn đầu vào là 2 lý do chính sự điều chỉnh đồng loạt của cả hệ thống.

KBSV cho rằng, việc cả hệ thống điều chỉnh giảm lãi suất huy động một cách khá bất ngờ khi không có hiệu lệnh chung của NHNN được lý giải là do thanh khoản tiếp tục duy trì trạng thái dư thừa mạnh. Cụ thể, vốn đầu ra bị tắc nghẽn do tín dụng trong 6 tháng đầu năm tăng trưởng thấp dưới ảnh hưởng của dịch Covid-19 (tính đến ngày 19/6 tín dụng chỉ tăng 2,45% so với đầu năm, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ là 6,22%) trong khi kể từ tháng 4 đến nay có một lượng lớn tín phiếu NHNN đáo hạn (đồng nghĩa với việc NHNN đã bơm ra hệ thống khoảng gần 150 nghìn tỷ đổng). Do vậy, lãi suất liên ngân hàng trong tháng 6 đã giảm tiệm cận về 0% trong khi dòng tiền chuyển hướng sang đầu tư trái phiếu chính phủ (TPCP) giúp lượng phát hành TPCP của KBNN trong tháng 6 lớn nhất trong 1 năm gần đây. Nhu cầu TPCP tăng mạnh cũng được thể hiện qua việc khối lượng đặt thầu trong tháng 6 luôn duy trì ở mức gấp 3 lần so với khối lượng gọi thầu.

Động thái này cũng giúp cho ngân hàng cắt giảm chi phí vốn để hỗ trợ doanh thu, đồng thời cũng bảo vệ biên lãi thuần (NIM) khỏi sự suy giảm mạnh khi lãi suất cho vay bị áp lực giảm để hỗ trợ khách hàng vượt qua khó khăn do ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19. Ví dụ như trường hợp của BIDV, từ ngày 1/7 ngân hàng cũng công bố giảm tới 0,5%/năm lãi suất cho vay cùng lúc với việc giảm lãi suất huy động.

KBSV cho rằng, xu hướng mặt bằng lãi suất huy động trong thời gian tới nhiều khả năng sẽ tăng nhẹ nếu tín dụng hồi phục. Cụ thể, xu hướng mặt bằng lãi suất huy động trong thời gian tới sẽ phụ thuộc 3 yếu tố chính: 1) tốc độ tăng trưởng tín dụng trong 6 tháng cuối năm; 2) chính sách điều hành của NHNN; và 3) lộ trình siết tỉ lệ huy động ngắn cho vay trung và dài hạn có hiệu lực vào tháng 10/2020.

Trong kịch bản cơ sở, KBSV cho rằng lãi suất huy động vẫn sẽ tăng nhẹ trong nửa cuối năm 2020 khi tăng trưởng tín dụng được kỳ vọng sẽ hồi phục và lộ trình siết tỉ lệ huy động ngắn cho vay trung và dài hạn có hiệu lực vào tháng 10/2020 có thể sẽ đẩy mạnh mức độ cạnh tranh về tiền gửi và làm đảo chiều xu hướng lãi suất tiền gửi đang giảm. Mức điều chỉnh sẽ kỳ vọng chỉ tăng nhẹ khoảng 30 – 50 bps do nhóm phân tích đánh giá vẫn còn khả năng NHNN sẽ hạ lãi suất điều hành thêm một lần nữa (trong bối cảnh lạm phát có thể hạ nhiệt vào nửa cuối năm nhờ mức nền giá cao trong 6 tháng cuối năm 2019).

Diệp Trần