19 ngày yêu thương!
Ngày 4-7, chị Phan Thị Quyên (vợ anh hùng, liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi) từ trần và được an táng tại Quận 2, TP Hồ Chí Minh. Thế nhưng, mối tình đẹp, trong sáng của chị Quyên và anh Trỗi trong những năm tháng tuổi trẻ đã trở thành câu chuyện đẹp giữa những năm kháng chiến ác liệt và cả bao lớp thanh niên về sau. Để rồi, dù giờ đây đã hóa thành cát bụi thì tinh thần sắt son ấy vẫn là bài ca bất hủ, làm bao thế hệ sau vẫn luôn nhớ về cặp vợ chồng từng kề vai sát cánh bên nhau trong gian khó. Dẫu hạnh phúc lứa đôi của họ chỉ vỏn vẹn 19 ngày.
Chị Phan Thị Quyên cùng chồng là anh Nguyễn Văn Trỗi khi mới cưới.
Anh Nguyễn Văn Trỗi sinh ra trong một gia đình nghèo tại làng Thanh Quýt (xã Điện Thắng, TX Điện Bàn, Quảng Nam). Sau Hiệp ước Genève, anh Trỗi một mình vào Sài Gòn sinh sống. Trong khi đó bà Quyên sinh năm 1944 tại Campuchia. Đầu năm 1964, khi mới 16 tuổi, chị Quyên về làm việc tại Hãng bông Bạch Tuyết, nằm ở đường Võ Tánh (nay là đường Hoàng Văn Thụ). Tại đây, chị được đồng nghiệp giới thiệu làm quen với anh Trỗi, thợ điện của Nhà máy điện Định Quán. Sau thời gian quen nhau, đến ngày 21-4-1964, chị Quyên và anh Trỗi tổ chức đám cưới. Thế nhưng, niềm vui ngắn chẳng tày gang, chỉ hưởng hạnh phúc chưa tròn 19 ngày thì Trỗi đi làm nhiệm vụ ám sát Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert McNamara. Sự việc bại lộ, anh hùng Nguyễn Văn Trỗi bị bắt và sau đó không lâu bị xử bắn tại nhà lao Chí Hòa. Trong những ngày anh bị giam cầm, chị Quyên bỏ mọi công việc để theo sát chồng, vượt mọi khó khăn để hỗ trợ làm liên lạc viên cho chồng. Từ đó trở đi, kể cả sau này đã có gia đình mới thì chị Quyên vẫn luôn nhớ về người chồng cũ với một cảm tình sâu đậm. Từ sau giải phóng đến nay, chị Quyên đã nhiều lần về quê hương anh Trỗi ở Điện Bàn để viếng hương cũng như kể lại những câu chuyện đẹp về người chồng đã khuất.
Theo chị Mai Anh, một hướng dẫn viên từng làm việc tại nhà lưu niệm anh Nguyễn Văn Trỗi kể lại thì khi sức khỏe còn cho phép chị Quyên cùng con cháu rất thường về quê chồng. Mỗi lần về thăm quê anh, chị Quyên đều đến thăm Nhà lưu niệm, hễ gặp khách đến thăm chị sẽ kể về anh Trỗi, về chí hướng của anh, về hạnh phúc giản dị của đôi vợ chồng son trong mười chín ngày gắn bó và về những ngày anh bị giam tù cùng khoảng thời gian khó khăn của bà sau khi anh hy sinh. “Qua những lời kể của chị, thế hệ sau như chúng tôi càng thấm thía hơn tình yêu nam nữ trong thời kỳ kháng chiến. Hạnh phúc khi ấy không được đong đếm bằng niềm vui riêng của lứa đôi mà còn gắn với sứ mệnh lịch sử của đất nước. Tình yêu đã trở thành động lực để họ nỗ lực hơn nữa với vai trò chiến sĩ cách mạng của mình”, chị Mai Anh cho biết.
TX Điện Bàn trưng bày hiện vật cách mạng về những người con của vùng đất anh hùng.
Đặc biệt, trong lần trở lại quê chồng đúng vào dịp chính quyền TX Điện Bàn tổ chức kỷ niệm 50 năm ngày anh hùng liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi hy sinh, chị Quyên đã rất xúc động khi đứng trước khu lưu niệm khang trang, tôn nghiêm mà TX Điện Bàn đã dành cho chồng. Tại đây, ngoài những câu chuyện gắn với người chồng có đức tính trung thực với mọi người, trung thành với Đảng và Nhà nước, chị Quyên còn bày tỏ mong muốn những câu chuyện về anh Trỗi sẽ tiếp tục được kể cho lớp thế hệ sau ghi nhớ và giữ gìn. Tiếp nhận mong muốn đó, Nhà lưu niệm Nguyễn Văn Trỗi đã được nâng cấp và trở thành nơi diễn ra nhiều hoạt động của thanh niên Điện Bàn và tỉnh Quảng Nam như ra mắt Ban huấn luyện sao Bắc Đẩu, Đội tình nguyện Trái tim hồng, nơi tuyên dương những tấm gương trẻ điển hình. Nhiều hoạt động của các cơ quan, ban ngành, trường học trong và ngoài tỉnh cũng được tổ chức tại đây, như các “Hành trình xanh” của đoàn thanh niên, “Hành trình về nguồn” của cán bộ và nhân dân trong tỉnh, “Giao lưu học tập” của các trường học từ các tỉnh lân cận, “Huấn luyện chiến sĩ mới” của Công an TP Đà Nẵng hay Lữ đoàn thông tin 575/QK5...
Cứ như thế, dù anh Trỗi đã đi xa hơn nửa thế kỷ và chị Quyên nay đã từ trần nhưng những câu chuyện đẹp về người chiến sĩ cách mạng năm ấy vẫn chưa bao giờ tắt trong lòng bao thế hệ thanh niên Việt Nam.
