120 tấn vàng Rumani gửi từ Thế chiến thứ I nhưng tới nay Nga chưa trả

Chiến tranh thế giới thứ I bùng nổ được hai năm thì Rumani quyết định tham chiến khi từ bỏ vị thế trung lập để đứng về phe đồng minh.

Không lâu sau đó, Romania với tiềm lực quân sự hạn chế nhanh chóng bị Đức chiếm đóng.

Thủ đô Bucharest bị chiếm giữ và họ dời cơ quan đầu não về Lasi tại Moldavia.

Dưới gót thép của quân Đức, các ngân khố quốc gia bị chiếm đóng đều được xung công vào Đức. Trước lo ngại này, Rumani tìm cách di chuyển kho ngân khố khổng lồ của mình.

Tuy nhiên đà tiến của quân Đức rất mạnh, chính vì thế biện pháp tốt nhất là tìm kiếm một đồng minh tin cậy nhất để giao phó.

Mỹ và Anh là hai quốc gia trong khối đồng minh có thể tạo được sự an toàn nhất khi trao phó kho ngân khố quốc gia, tuy vậy đường di chuyển quá xa và có thể bị quân Đức chặn đánh cướp phá khiến Rumani phải đi nước cờ táo bạo.

Họ chọn Nga để gửi kho ngân khố này dù xét về mối quan hệ hai nước chưa phải thật sự nồng thắm và nền chính trị Nga cũng không mấy ổn định khi đó.

Nhưng trong bối cảnh hiện tại Rumani không thể làm khác hơn để tranh kho châu báu rơi vào cảnh bị Đức chiếm đoạt.

Hai quốc gia sau đó ký kết một thỏa thuận để Kremlin cất giữ kho ngân khố cho Romania trong thời gian chiến tranh.

Sáng sớm ngày 15-12-1916 kho ngân khố quốc gia Rumani được chất lên một đoàn tàu hỏa gồm 25 toa, trong đó 4 toa chở theo lính bảo vệ và 21 toa chứa khoảng 120 tấn vàng thỏi và tiền vàng.

Tính theo thời giá hiện tại, các toa tàu trên có giá khoảng 7 tỷ USD.

Chưa dừng lại ở số vàng trên, Rumani còn cho chuyển hết các đồ trang sức, châu báu và các tài sản quý giá khác trong kho ngân khố quốc gia sang Nga.

Quy trình vận chuyển đó diễn ra liên tục trong 7 tháng liền.

Lần này, hàng hóa không chỉ là tài sản dưới dạng tiền gửi ở ngân hàng quốc gia mà còn gồm cả những đồ cổ và những tác phẩm nghệ thuật có giá trị, trong đó có cả các bức họa và bản thảo viết tay quý hiếm từ thời Trung Cổ. Ngoài ra, còn có một số lượng lớn trang sức thuộc sở hữu của hoàng tộc Romania.

Do đặc thù của kho báu nên gần như không thể ước tính được giá trị thực sự của nó mặc dù một số tính toán cho rằng lô hàng thứ hai thậm chí còn có giá trị lớn hơn lô thứ nhất chỉ xét riêng về góc độ tài chính chứ chưa tính tới giá trị văn hóa và lịch sử.

Khi chiến tranh Thế giới thứ Nhất kết thúc, cách mạng Nga bùng nổ và sự can thiệp của quân đội Romania vào Bessarabia, mối quan hệ giữa Romania và Nga đổ vỡ.

Tất cả các quan hệ ngoại giao với Romania bị cắt đứt và kho báu đã bị Liên Xô tịch thu.

Nhiều năm trôi qua, Romania đã liên tục nỗ lực đòi lại kho báu nhưng gần như không thành công, bởi Nga chỉ đồng ý trả một phần rất nhỏ trong tổng giá trị kho báu khổng lồ này.

Nỗ lực thứ nhất diễn ra năm 1922 nhưng không mang lại bất cứ kết quả có ý nghĩa nào.

Lần thứ hai là vào năm 1935, có phần khả dĩ hơn, và Romania đã giành lại được một số từ kho ngân khố.

Nỗ lực thứ 3 năm 1956 thành công hơn khi Nga đồng ý trả lại một số bức họa và di vật cổ.

Quan trọng nhất trong số này là kho báu Pietroasele. Đây là bộ sưu tập các vật thể bằng vàng ròng, được phát hiện ở thị trấn Pietroasele của Romania năm 1837 nhưng có niên đại từ cuối thế kỷ thứ Tư.

Ngày nay, vị trí thực sự của kho báu không được biết bởi nó đã được di chuyển lần thứ hai.

Nhiều thông tin cho thấy, trong Thế chiến thứ Hai, kho báu đã được chia nhỏ và chuyển từ Moscow sang nhiều địa điểm khác để đảm bảo an toàn.

Tuy nhiên, khi được vận chuyển ra khỏi Moscow, các container đã không được đánh dấu theo yêu cầu và nhiều vật thể có thể đã bị thất lạc.

Minh chứng cho điều này là một số sau đó đã được trả lại. Thùng chứa bị cậy nắp, các tài sản trong đó bị mất.

Cho tới hiện nay dù nhiều chính phủ Romania kế nhiệm đã liên tục cố gắng đàm phán nhưng đều không thành công trong nỗ lực lấy lại kho báu.

Tình hình thậm chí còn không cải thiện sau sự tan rã của Liên Xô và các nhà lãnh đạo Nga kế nhiệm không muốn đàm phán với Romania về việc trả lại kho báu.

Dù hai bên vẫn đồng ý ngồi lại với nhau để bàn về số phận kho báu, nhưng dường như khả năng lấy lại được chúng hoặc chí ít một phần lớn kho báu từ Nga của Rumani là rất nhỏ.

Trong bối cảnh Rumani ngả theo phương Tây, mặt khác Nga đang cực lực phản đối Mỹ đặt hệ thống Mk-41 tại Rumanai có thể phóng tên lửa Tomahawk mang đầu đạn hạt nhân, điều này lại khiến cho việc đòi số kho báu kể trên rơi vào vô vọng.

Việt Hùng (Tổng hợp)