1001 thắc mắc: Vì sao rắn độc bị chặt đứt đầu vẫn có thể cắn người?
Một con rắn bị chặt đầu thì các chức năng trên cơ thể nó cơ bản đã ngừng hoạt động nhưng nó vẫn còn một số phản xạ. Điều đó có nghĩa rằng rắn vẫn có khả năng cắn và tiêm nọc độc ngay khi đầu nó đứt lìa khỏi thân.
Rắn vẫn có khả năng cắn và tiêm nọc độc sau khi đã bị chặt đầu. (Ảnh minh họa)
Duy trì phản xạ sau khi chết
Khi một con rắn hổ mang hay một loài rắn độc bị chặt đầu, chúng ta không nên dùng tay không cầm vào phần đầu rắn. "Vì rắn là loài nổi tiếng với khả năng duy trì phản xạ sau khi chết", theo Steven Beaupré, giáo sư sinh học tại Đại học Arkansas (Mỹ).
Giáo sư Beaupré còn chia sẻ trên tờ Live Science rằng, cắn là một trong những phản xạ của các loài rắn độc như hổ mang hay rắn đuôi chuông, sau khi chúng bị chặt đầu (từ vài phút đến vài giờ). Phản xạ cắn ở rắn độc mạnh hơn một số loài ăn thịt khác vì chúng sử dụng nhát cắn theo cách khác biệt. Ví dụ: hổ giết con mồi bằng cách cắn nhiều lần vào con mồi rồi giữ chặt. Nhưng với rắn độc, chúng chỉ dùng một nhát cắn trong thời gian rất nhanh.
"Rắn độc bị chặt đầu không đồng nghĩa với việc các dây thần kinh của chúng ngừng hoạt động. Phần đầu rắn sẽ tiếp tục tấn công về phía có mối đe dọa", giáo sư Beaupré giải thích.
Theo vị giáo sư sinh học, những chuyển động và phản xạ kỳ lạ sau khi chết này là do các ion (hạt mang điện tích), vẫn tồn tại trong các tế bào thần kinh của con rắn độc vài giờ sau khi nó bị chặt đầu.
Khi dây thần kinh của rắn độc được kích thích, các đường vận chuyển trong dây thần kinh sẽ mở ra để các ion đi qua. Điều này tạo ra xung điện khiến các phần cơ thực hiện hành động phản xạ như cắn hay ngọ nguậy, theo giáo sư Beaupré.
Theo David Penning, phó giáo sư sinh học tại Đại học Missouri (Mỹ), loài rắn nói chung và rắn độc nói riêng là các sinh vật máu lạnh, nghĩa là chúng nhận nhiệt từ các nguồn bên ngoài như ánh nắng mặt trời và các bề mặt có nhiệt độ cao.
Phó giáo sư Penning cho biết: "Vì rắn không cần duy trì nhiệt độ cơ thể bên trong nên chúng không cần nhiều năng lượng như các loài máu nóng".
Nếu động vật có vú bị mất đầu, chúng sẽ chết ngay lập tức. Nhưng rắn và một số sinh vật khác (không cần nhiều oxy để cung cấp năng lượng cho não) nếu bị chặt đầu, phần đầu của chúng vẫn có thể sống từ vài phút tới vài giờ, theo ông Penning.
Con rắn có thể không tự nhận thức được rằng nó không còn phần thân nữa. Thay vào đó, nó có thể chỉ cảm thấy đau đớn do vết chặt và sau đó cố tự vệ theo bản năng, vị phó giáo sư sinh học tại Đại học Missouri cho hay.
Yang Hong Chang, một chuyên gia về rắn, người đã dành 40 năm để nghiên cứu về rắn hổ mang, cho biết tất cả các loài bò sát vẫn có thể hoạt động được hơn 1 giờ sau khi đã mất một phần bộ phận hoặc thậm chí toàn bộ cơ thể và chỉ còn lại phần đầu.
“Rất có thể phần đầu của con rắn vẫn còn sống và đã cắn vào tay Peng”, Yang nhận định. “Khi con rắn bị mất đầu, vê cơ bản các chức năng của cơ thể đã chấm dứt, nhưng vẫn còn một số hành động phản xạ theo tự nhiên”.
“Điều này đồng nghĩa với việc con rắn có thể cắn và tiêm nọc độc ngay cả khi đã bị chặt đầu”, ông Yang cho biết thêm.
Những loại rắn độc nhất trên thế giới
Thế giới có rất nhiều loài rắn, trong đó có loài vô hại nhưng có những loại cực độc, có thể khiến nạn nhân chết ngay tức khắc khi bị tấn công.
Rắn biển Belcher
Rắn biển Belcher là loài rắn độc nhất dưới nước cũng là loài rắn độc nhất trên thế giới. Chỉ cần vài miligram nọc độc của chúng là đủ để giết chết hàng ngàn người. Những con rắn này bơi lượn trong nước ấm ở Nam Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Ngư dân thường là nạn nhân của loài rắn này, họ gặp phải khi kéo lưới lên từ đại dương.
"Rắn biển Belcher" có thể thấy ở khắp các vùng biển ngoài khơi Đông Nam Á và Bắc Australia. Thức ăn chủ yếu là cá tra, con rắn biển có mỏ cũng sẽ ăn cá nóc và cá khác hoặc đôi khi loài mực ống. Rất may là chưa đến 1/4 các vết cắn của chúng chứa nọc độc và chúng khá hiền lành.
Rắn Taipan nội địa
Loài rắn độc nhất trên mặt đất là "Rắn dữ" (Fierce Snake), còn được biết là “Taipan nội địa” (có tên khoa học: Oxyuranus microlepidotus) là loài bò sát thuộc họ Rắn hổ (Elapidae) có nguồn gốc từ Australia. Đây là loài rắn có nọc độc độc nhất so với bất kỳ loài rắn sống trên cạn nào trên thế giới.
Lượng nọc tối đa của một vết cắn là 110mg, đủ để giết chết 100 người, hay 250.000 con chuột. Mức độ độc của nọc rắn này gấp 10 lần rắn chuông Mojave và 50 lần rắn hổ mang thường.
Rắn đuôi chuông
Sinh sống chủ yếu ở châu Mỹ, loài rắn đuôi chuông có lượng nọc độc của chúng có thể nhanh chóng làm tê liệt hệ thần kinh của các con mồi như chuột, chim và một số loại động vật nhỏ khác. Sau đó khiến cho tim của nạn nhân ngừng đập chỉ một vài phút sau khi bị cắn.
Rắn hổ mang Philippines
Loài rắn hổ mang Philippines có khả năng phóng độc đến kẻ thù cách nó 3m và khiến cho con mồi chết sau đó ít giây. Mặc dù sở hữu vũ khí lợi hại này nhưng rắn hổ mang Philippines chỉ tấn công khi bị đe dọa.
Rắn cạp nong Blue Krai
Loài rắn Blue Krait được tìm thấy nhiều ở vùng Đông Nam Á và Indonesia. Khi bị loài rắn này cắn, nạn nhân sẽ không chết ngay lập tức mà bị các cơn đau, khó thở, co giật hàng giờ liền hành hạ, rồi sau đó mới chết hẳn.
Video rắn độc tự cắn chính là bản thân:
Đôi khi nạn nhân của rắn độc lại chính là bản thân nó
Rắn độc là các loài rắn có nọc độc, chúng sử dụng nước bọt, chất độc tiết qua những chiếc nanh trong miệng chúng để làm tê liệt hoặc giết con mồi (ngược lại, đa số loài rắn không độc xiết con mồi đến chết). Nọc độc rắn có thể là độc tố thần kinh hoặc độc tố máu. Độc tố thần kinh tấn công hệ thần kinh trong khi độc tố máu tấn công hệ tuần hoàn.
Thực tế đã ghi nhận nhiều trường hợp ở Mỹ, Trung Quốc và Úc, bị phần đầu rắn độc, đã đứt lìa khỏi thân, cắn vào tay. Năm 2014, một đầu bếp Trung Quốc đang chuẩn bị nấu món cháo rắn hổ mang đã bị phần đầu của con rắn hổ mang cắn vào tay dẫn đến tử vong.
Cũng trong năm 2014, một người đàn ông ở Úc bị phần đầu của con rắn đen bụng đỏ (một loài rắn độc bản địa) cắn vào tay, 45 phút sau khi con rắn bị chặt đầu. Người này may mắn sống sót sau 2 ngày điều trị tại phòng chăm sóc tích cực, theo Daily Telegraph. Theo AP, năm 2007, một người đàn ông ở bang Washington, Mỹ, cũng rơi vào tình cảnh tương tự, nhưng chỉ khác con rắn lần này là rắn chuông. Người đàn ông cũng may mắn thoát chết.
