10 cơ quan vào cuộc kiểm tra hiện tượng sá sùng chết tại Vân Đồn

Ngày 22/5, Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Quảng Ninh có báo cáo gửi UBND tỉnh Quảng Ninh về kết quả kiểm tra thực tế xác minh nguyên nhân hiện tượng sá sùng chết tại khu vực Đông Bắc bến cảng Đồng Hồ, xã Quan Lạn, huyện Vân Đồn.

Trước đó, ngày 29/4/2021, UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Văn bản số 2612/UBND-NLNI giao Sở Nông nghiệp và PTNT chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan và UBND huyện Vân Đồn kiểm tra thực tế xác định cụ thể nguyên nhân hiện tượng sá sùng chết tại đây, theo phản ánh của người dân địa phương.

10 cơ quan cùng vào cuộc

Theo chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Ninh, Sở Nông nghiệp và PTNT đã thành lập đoàn công tác kiểm tra thực tế ngày 06/5/2021, gồm đại diện: Sở Nông nghiệp và PTNT; Sở Tài nguyên và Môi trường; Sở Giao thông vận tải; Viện Nghiên cứu Hải sản; Trung tâm quan trắc môi trường và bệnh thủy sản miền Bắc; UBND huyện Vân Đồn; UBND xã Quan Lạn; Ban đại diện giám sát cộng đồng xã Quan Lạn, UBND huyện Vân Đồn; Công ty TNHH Quang Minh. Tổng cộng thành viên đoàn công tác 20 người.

Đoàn công tác đã kiểm tra khảo sát và thu mẫu quan trắc môi trường ngoài thực địa tại 02 khu vực: Khu vực thuộc dự án nạo vét vùng nước trước bến và luồng vào bến cập tàu Đồng Hồ, xã Quan Lạn của Công ty TNHH Quan Minh; Khu vực bãi sá sùng cộng đồng thuộc các thôn: Đông Nam, Thái Hòa, Tân Phong (xã Quan Lạn): Tọa độ 20053'10” và 107929'28”; diện tích khoảng 300ha.

Ngoài ra, Đoàn công tác còn tiến hành thu thập thông tin từ người dân khai thác sá sùng bằng phiếu phỏng vấn nhanh.

Khu vực Công ty TNHH Quan Minh đang khai thác cát, nạo vét, người dân phản ánh lấn vào bãi sá sùng của địa phương - Ảnh: Hoàng Nguyên

Theo báo cáo của đoàn công tác, Dự án nạo vét khu nước trước bến và luồng vào bến cập tàu Đồng Hồ (xã Quan Lạn) của Công ty TNHH Quan Minh được UBND tỉnh phê duyệt Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 của 03 khu đổ thải cát tận thu thuộc dự án nạo vét luồng tại xã Hạ Long, Đông Xá, Quan Lạn, Quyết định số 1316/QĐ-UBND ngày 10/5/2010.

Quyết định số 628/QĐ UBND ngày 26/02/2021 của UBND tỉnh về việc phê duyệt danh mục địa điểm đổ chất nạo vét trên bờ và ngoài biển thuộc phạm vi quản lý của tỉnh Quảng Ninh năm 2021; Văn bản số 6868/UBND-XD2 ngày 28/9/2018 của UBND tỉnh về việc chấp thuận vị trí đổ thải chất nạo vét từ Dự án nạo vét luồng vào khu vực trước bến cập tàu Đồng Hồ của Công ty TNHH Quan Minh; Văn bản số 6958/UBND-XD2 ngày 09/10/2020 của UBND tỉnh về việc gia hạn thời gian thực hiện một số dự án nạo vét tuyến, luồng thủy nội địa trên địa bàn huyện Vân Đồn (dự án nạo vét khu nước trước bển và luồng vào bến cập tàu Đông Hồ có thời gian thực hiện đến hết ngày 31/12/2022);

Báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án vét luồng vào khu vực trước bến cập tàu Đồng Hồ, xã Quan Lạn được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 3879/QĐ-UBND ngày 01/12/2009; Văn bản số 1179/UBND –XD2 ngày 02/3/2021 của UBND tỉnh (gửi Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Vân Đồn, Công ty TNHH Quan Minh) về giải quyết đề nghị sử dụng địa điểm đổ thải nạo vét tại khu vực Đông Bắc và Tây Nam bến cập tàu Đồng Hồ, xã Quan Lạn giao của UBND tỉnh cho huyện Vân đồn đi thực địa; Biên bản làm việc liên ngành ngày 13/3/2021 về việc sử dụng địa điểm đổ chất nạo vét tại khu vực Đông Bắc và khu vực Tây Nam bến cập tàu Đồng Hồ do UBND huyện Vân Đồn chủ trì và các đơn vị: Sở Tài Nguyên và Môi trường, Ban quản lý khu kinh tế Vân Đồn, Sở giao thông Vận tải, Bộ chỉ huy biên phòng tỉnh tham dự;…

Có sá sùng chết nhưng rải rác

Tại thời điểm kiểm tra thực địa ngày 06/5/2021 khu vực Đông Bắc bến cập tàu Đồng Hồ, Đoàn công tác nhận thấy không thấy có hiện tượng sá sùng chết tại vị trí đổ thải của Công ty TNHH Quan Minh cũng như tại các bãi sá sùng tự nhiên cộng đồng dân thường khai thác. Không ghi nhận xuất hiện các hang cư trú của sá sùng tại bãi tập kết sản phẩm nạo vét của Công ty TNHH Quan Minh. Công ty đã thực hiện biện pháp bảo vệ môi trường; có xây dựng đê bao khu vực đổ chất nạo vét bằng vải địa kỹ thuật nhồi cát bên trong.

Tổng hợp kết quả phỏng vấn nhanh từ hơn 15 ngư dân khai thác tại bãi sá sùng Quan Lạn và người dân sống xung quanh bãi sá sùng thì có 02/15 người phản ánh đã có sá sùng chết nhưng chỉ chết rải rác; 13/15 người không cho biết tên và từ chối cung cấp thông tin; do vậy, đoàn công tác không có thông tin đầy đủ để đưa ra kết luận.

Hình ảnh người dân cung cấp, cho biết phát hiện sá sùng chết tại gần bến cảng Đồng Hồ nghi bị sặc bùn do đổ thải - Ảnh chụp sáng hôm 19/4/2021

Kết quả phân tích mẫu thông số hóa - lý - sinh trong môi trường nước tại các điểm thu mẫu đều có giá trị trong ngưỡng sinh trưởng và phát triển của sá sùng. Riêng mẫu trầm tích thu tại bãi sá sùng khai thác cộng đồng phù hợp với sinh trưởng và phát triển của sá sùng, mẫu trầm tích thu tại bãi thải tập kết có thành phần tỷ lệ cát 2,9%, và tỷ lệ bản 89,7% không phù hợp cho sinh trưởng và phát triển của sá sùng (Kết cấu trầm tích thích hợp cho sá sùng phát triển tỷ lệ cát 75 - 99%).

Trên cơ sở kết quả kiểm tra thực địa và kết quả phân tích mẫu, Sở Nông nghiệp và PTNT (đại diện liên ngành) đề xuất, kiến nghị: UBND tỉnh Quảng Ninh xem xét chỉ đạo các địa phương trong tỉnh tiếp tục tuyên truyền, hướng dẫn ngư dân khai thác sá sùng theo đúng phương pháp, ngư cụ được phép khai thác; thời gian cấm khai thác sá sùng trên địa bàn tỉnh theo Quyết định số 3818/2016/QĐ-UBND ngày 11/11/2016.

Sở Tài nguyên và Môi trường thường xuyên thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ các biện pháp bảo vệ môi trường theo Báo cáo đánh giá tác động môi trường của Dự án vét luồng vào khu vực trước bến cập tàu Đồng Hồ (xã Quan Lạn) và một số dự án phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh.

Sở Giao thông Vận tải giám sát việc tuân thủ theo phương án đảm bảo an toàn giao thông của Dự án vét luồng vào khu vực trước bến cập tàu Đồng Hồ (xã Quan Lạn).

Đối với UBND huyện Vân Đồn, cần tiếp tục phối hợp với UBND xã Quan Lạn giám sát, kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm theo thẩm quyền (nếu có) đối với các hoạt động triển khai thực hiện dự án nạo vét luồng và các dự án phát triển kinh tế xã hội khác có tác động, ảnh hưởng xấu đến môi trường; phối hợp chặt chẽ với UBND xã tiếp tục duy trì hoạt động của Ban giám sát cộng đồng, thực hiện quản lý bãi sá sùng tự nhiên trên địa bàn theo phân cấp quản lý tại Điều 4, Quyết định số 2418/2014/QĐ-UBND ngày 22/10/2014 của UBND tỉnh về quy định bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Hoàng Nguyên - Anh Thắng