10.000 người nhiễm HIV mới được phát hiện mỗi năm

Tại Hội thảo, ông Trương Quốc Cường, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, trong suốt hơn 20 năm qua, Chính phủ Việt Nam đã quan tâm triển khai rất nhiều biện pháp để phòng, chống HIV/AIDS.

Ông Trương Quốc Cường phát biểu tại Hội thảo.

Các mô hình, hoạt động chuyên môn về phòng, chống HIV/AIDS được triển khai toàn diện, phong phú, cập nhật và hiệu quả, như: Xét nghiệm HIV dựa vào cộng đồng, tự xét nghiệm HIV; điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone, Buprenorphine; điều trị dự phòng tiền phơi nhiễm (PrEP); mở rộng và nâng cao chất lượng điều trị HIV/AIDS, điều trị ngay khi phát hiện nhiễm HIV; điều trị đồng nhiễm HIV với lao, viêm gan; dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con...

Nhờ đó, tình hình dịch HIV ở Việt Nam đã giảm khoảng 2/3 trong 10 năm qua. Khoảng trên 400.000 người tránh không bị nhiễm HIV và 150.000 người tránh không bị tử vong vì HIV/AIDS.

Tuy vậy, hiện nay HIV/AIDS vẫn là vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng quan ngại ở Việt Nam. Mỗi năm vẫn có khoảng 10.000 người nhiễm HIV mới được phát hiện. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) và nhóm nghiện chích ma túy tăng nhanh. Độ bao phủ dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS còn hạn chế. Kinh phí cho phòng, chống HIV/AIDS dựa nhiều vào nguồn viện trợ nước ngoài và đang bị cắt giảm nhanh.

Trong bối cảnh đó, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã ban hành Quyết định số 1899/QĐ-TTg ngày 15/10/2013 phê duyệt đề án đảm bảo tài chính cho các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS. Theo đó, ngân sách nhà nước từ TW và các địa phương cho phòng, chống HIV/AIDS trong những năm qua đã tăng nhanh. Đặc biệt, từ 2019 BHYT bắt đầu tham gia chi trả thuốc ARV cho bệnh nhân HIV/AIDS. Qua 6 tháng triển khai, đến nay đã có gần 40.000 bệnh nhân đang nhận thuốc ARV từ nguồn BHYT.

Thứ trưởng Bộ Y tế cũng khẳng định, trong những năm qua, khu vực tư nhân tham gia khá sâu rộng vào công tác phòng chống HIV/AIDS tại Việt Nam, giúp tăng khả năng tiếp cận của người sử dụng đến các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS.

Về tư vấn xét nghiệm HIV, mạng lưới đồng đẳng viên, tổ chức dựa vào cộng đồng tham gia tích cực vào việc tiếp cận các đối tượng có nguy cơ cao, tuyên truyền, vận động họ đi xét nghiệm HIV. Từ năm 2015 cho đến nay, hơn 150.000 người đã được xét nghiệm HIV thông qua các tổ chức cộng đồng và các doanh nghiệp xã hội của cộng đồng.

Các tổ chức cộng đồng đóng vai trò rất quan trọng trong việc cung cấp các vật dụng can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV, như phân phát bơm kim tiêm, bao cao su. Hiện nay, hơn 50% số vật dụng can thiệp này được cấp phát thông qua mạng lưới đồng đẳng viên và các tổ chức cộng đồng.

Với công tác điều trị, hiện cả nước có gần 140.000 bệnh nhân đang điều trị HIV/AIDS tại các cơ sở y tế công. Ngoài ra, ước tính có khoảng 10.000 bệnh nhân khác đang điều trị HIV/AIDS tại các cơ sở y tế tư nhân, trong đó có cả những cơ sở y tế tư nhân điều trị HIV/AIDS sử dụng thuốc ARV nguồn BHYT. Sự tham gia của y tế tư nhân đã góp phần tăng sự lựa chọn cho người bệnh, đồng thời giúp mở rộng điều trị HIV/AIDS tại Việt Nam.

Với điều trị dự phòng tiền phơi nhiễm (PrEP), cả nước hiện có hơn 3000 khách hàng đang điều trị PrEP, trong đó hơn 70% số bệnh nhân này là điều trị tại các sở y tế tư nhân.

Thứ trưởng Bộ Y tế cũng khẳng định, hiện tư nhân trong nước cũng tham gia tích cực vào việc cung ứng thuốc, sinh phẩm xét nghiệm và vật dụng phòng chống HIV/AIDS. Hiện nay, các doanh nghiệp trong nước đã cung ứng 100% nhu cầu thuốc Methadone cho điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế. Thuốc ARV sử dụng nguồn BHYT cũng đã được các doanh nghiệp dược phẩm trong nước cung ứng. Vật phẩm can thiệp giảm hại như bơm kim tiêm, bao cao su cũng được mua trong nước...

Minh chứng về điều này, theo ông Cường, hiện Dự án Healthy Markets (HM), được tài trợ của Kế hoạch Cứu trợ Khẩn cấp AIDS của Tổng thống Hoa Kỳ (PEPFAR) thông qua Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và do PATH thực hiện đã hợp tác với Bộ Y tế và Cục Phòng, chống HIV/AIDS từ năm 2014 triển khai các hoạt động nhằm phát triển thị trường thương mại về hàng hóa và dịch vụ HIV.

Theo đó, Healthy Markets đã kết nối các doanh nghiệp thương mại, DN xã hội và các tổ chức cộng đồng để cùng nhau đáp ứng các nhu cầu còn thiếu hụt trong Chương trình Phòng, chống HIV/AIDS.

Năm 2015, Liên Hợp Quốc đã khởi xướng Mục tiêu 90-90-90 để hướng đến Kết thúc đại dịch AIDS vào năm 2030. Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên hưởng ứng các mục tiêu này của Liên Hợp Quốc.

D.Ngân